සබරගමු පළාතේ ඓතිහාසික සමනළ කන්ද වටා එතුණු බෑණ සමනළ කඳු පන්තිය ඇසට රසඳුනකි. නටන මොණරුන්ගෙන් හා දුව පනින මුව පොව්වන්ගෙන් ගෝන සා, මීමින්නන්ගෙන් පිරි මේ මහා වනය සුන්දර ය. සදාහරිත වන වදුලෙන් හා තුරු ලතාවෙන් සෝබමාන මේ වන පෙදෙස තුළ සැඟව ඇති බොහෝ රමණීය තැන් තවමත් මිනිස් ඇසට මුළුමනින් ම හසු නොවුණු බව සත්‍යයකි. කුරු අලින්ගේ කුංචනාදයත්, මුවන්ගෙන් කොව් ගැහිල්ලත්, රිලා වඳුරන්ගේ බුකුබුකුවත් නිතර ඇසෙන සිරිපා කන්දේ ඇතුළත (වන්දනාකරුවන්ගේ මාර්ගවලට එපිටින්) ගුප්ත හා විස්කම් දේ සොයා බලා ගැනීමේ චාරිකාවට මම ඔබ ද එක් කැර ගනිමි. ඒ එම චාරිකාව ජීවිත කාලයක් තිස්සේම කළ එගම්වල ස්වාමින් වහන්සේලා මහ මළුවේ සේවය කළ ඇත්තන් වැඩිහිටියන්, ගම්භාරයන් හරහාය.
මීටර් 2243 ක් උසැති කන්දක පිහිටි ප්‍රධාන ආගමික පුද බිමක් ලෝකයේ කොහේවත්ම නැත. ඇත්තේ සිරිපා කඳු මුදුනත පමණය. ජපානයේ ෆුජියාමා කන්ද ඔවුනට ශුද්ධ වස්තුවක් මෙන්ම කෞතුක අගයක් ගෙන දුන්න ද එහි ආගමික වටිනාකමක් නැත.
මෙරට මුල්ම ගෝත්‍රිකයන් වූ යක්ෂ හා නාග ගෝත්‍රිකයන් අතර ඇතිවූ හටන නැවැත්වීමට මහියංගණයට වැඩි ගෞතම බුදුන්ට සමන් දෙවියන් කළ ආරාධනයෙන් උන්වහන්සේගේ වම් සිරිපා සලකුණ පිහිටුවූවේ සමනළ ගිරි මුදුනත බව බෞද්ධයෝ විශ්වාස කරති. ඉබන් බතුතා වැනි මුස්ලිම් නායකයන් ඇදහූවේ එහි ඇති පා සලකුණ ආදම්ගේ බවය. රත්නපුරයේ දිසාපතිකම් කළ සුදු දිසාපතිවරුන් හා පාහියන් තුමාගේ විස්තර, 13 සියවසේ ලක්දිව පැමිණි මාර්කෝ පෝලෝ සිරිපා ගැන කළ සටහන් ඉබන් බතුතාගේ සටහන් ආදි වශයෙන් දේශාටකයන් මෙහිදී දුටු ගුප්ත විස්මිත කරුණු විටින් විට ඉදිරිපත් කිරීමට මම මැළි නොවෙමි. ඒ සියලු විස්තර වඩාත් ඔබ කුතුහලයෙන් හා විමතියට පත් කරන අන්දමේ ඒවාය.
සඳගලතැන්නේ මිනිසා
රත්ගඟ විහාරාධිපති රාජකීය පණ්ඩිත ශාස්ත්‍රවේදී දෙවිපහල දේවමිත්ත හිමියන් තම ගුරු හිමියන් සමඟ කුඩා කල පටන් සිරිපා කරුණා කළ හිමිනමකි. සිරිපා කන්දේ ඓතිහාසික හා ගුප්ත කරුණු ගැන උන්වහන්සේ සතු දැනුම විශිෂ්ටය. නමෝ විත්තියෙන් ඒ විත්ති සංචාරයට මම උන්වහන්සේ අප මණ්ඩපයට කැඳවමි.
මේ පළාතේ ඓතිහාසික ජනප්‍රවාද බොහොමයි. ඊටත් අමතරව මිනිසුන් විසින් මේ සුන්දර කන්දේ ඇවිද හොයාගත් අත්දැකීම් බහුලයි. සමන් දෙවියන් පිළිබඳ මහියංගණයේ කතාවට වෙනස් කතාවක් මේ පැත්තේ තියෙනවා.
සුමන සමන් කියන්නේ මේ කඳු පන්තියට මායිම් වන සඳගලතැන්නේ ජීවත්වූ සාමාන්‍ය මනුෂ්‍යයෙක්. එතුමා ගමේ මිනිසුන් අතර ජනප්‍රියයි. ඉතා යහපත් කරුණාවන්ත මුදු ගති තිබුණු කෙනෙක්. ගමේ සාමාන්‍ය මිනිසුන් කිතුල් හකුරු නිෂ්පාදනයට මේ යායේ කිතුල් ගස් මදින්ඩ ඒ කටයුතු කරන්න මේ කඳු පන්තියට යනවා. එහෙම ගිය දවසක (මේ පළාතේ අදට වඩා එදා හුඟාක් දිවියන් බහුලයි) මේ මිනිස් කණ්ඩායම දරුණු දිවි ප්‍රහාරයකට ගොදුරු වී ගෙදර එන්ඩ බැරිව අතරමං වුණා. ඒ වෙලාවේ මේ සුමන සමන් කියන මනුෂ්‍යයා අර දිවියා ජිවිතක්ෂයට පත්කරලා මනුෂ්‍යයන් ටික බේරා ගත්තාලු. එතුමාගේ ඇවෑමෙන් පස්සෙ මිනිස්සු ඒ මිනිස් නායකයාට දේවත්වයක් ආරෝපණය කළා කියන කතාවක් තියෙනවා. මහියංගණයේ යක්ෂ නාග හටන වෙලාවෙ බුදුන්ට සිරිපා ලකුණු මේ සමනළ කන්දේ තබන්නට ආරාධනා කළ සමන් දේව කතාවක් ද තිබෙනවා. මේ කොයි හැටි වෙතත් මේ සමනළ කන්ද පුරාම සමන් දෙවියන්ගේ බලපරාක්‍රමය තිබෙන බවත්, බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පාද පද්ම සලකුණු නිසා අසීමිත ගුණ කදම්භයකුත් මේ වන පියසේ තිබෙන බව පළාතේ කවුරුත් දන්නවා.
ඔබ වහන්සේ පුංචි දඹදිව හිටපු (ගිලීමලේ චන්ද්‍රාලෝක හිමි) නායක හිමියන් සමඟ මේ කන්දේ ඇවිදලා තියෙනවා. මේ අපූරු තැන්වල විස්මිත තොරතුරු ඔබ වහන්සේ දන්නවා. තරමක් විග්‍රහ කළ හැකි ද? මම අසමි.
එහෙමයි. මේ සමනළ කඳුවැටියෙ තියෙනවා අපූරු තැන් රැසක්. ලිහිණිහෙළ, බණ්ඩිගල, ගවරවිල, ලබුවාව, සඳගලතැන්න, කරව්දෙණිය වගෙ තැන්.
ගවරවිල කියන්නේ හරිම අපූරු තැනක්. ඉර අව්ව වුණත් හරිහැටි පොළොවට පාත් නොවෙන ඉතාම සිහිල් දේශගුණයක් තිබෙන ප්‍රදේශයක්. බෑණ සමනළට කිට්ටු මේ ගවරවිලට එහා පැත්තෙ තමයි සාමිවරු, තපස්වරු බණ භාවනා වඩන්නෙ.
ඇමේසන් වනාන්තරයේ පවා මිනිසුන්ගෙ පා පහස නොලබපු කන්‍යා වනාන්තර තියෙනවා. මෙයත් ඒ වගේ තැනක් ද? මගේ කුහුල වැඩෙයි. මට ප්‍රශ්න නැ‍ඟෙන්නේ ඉබේටමය.
මේ හරිය අක්කර 18ක් 20ක් පමණ වෙන්න ඕනෑ. හරිම ලස්සනයි. චමත්කාරයි. සුදු මීදුම සේලයක් වගේ පාත් වෙනවා. බෝතොළු ගස් යායක් තියෙනවා. එතැන සමන් දෙවියන්ට බාරහාර වීමෙන් තමයි මේ හරියට යන්නෙ. පුංචි රිදී දියත්තක්, ඇළක් පාරක් ගල් රූටාවෙ තිබෙනවා. සර්පයො ඉන්නවා. කරදරයක් නෑ. සාවෙක්, මීමින්නෙක් ගෝනෙක් මුවෙක් සැරිසරනවා දකින්න පුළුවන්. ලස්සන වන මල් පිපිලා වනපෙතම සුන්දරයි. ඒවයෙ සුවඳ ගන්ට බමරු ඒ වටා කැරකෙනවා. කුරුල්ලො සියොත් රාව නංවමින් තැනින් තැන ඉගිලෙනවා. බලන්න ලස්සනයි. සුරපුරයක් වගේ. හැබැයි! මේ අසිරිමත් සෙනසුනේ ලගින්නට තපස්වරයකුටවත් දවස් 3කට වඩා බෑ. ඒක සත්තක්. අත්දැකීමෙන් කියන්නෙ.
සමහරුන් සමන් දෙවියන්ට බාර හාර වෙලා කරවල හාල්මැස්සන් ටිකක් එක්ක හාල් තුනපහ අරගෙන මෙතැනට එනවා. ඒත් දවස් 3කට පස්සෙ මෙතැන ඉන්න වරම් නෑ. අර බත් උයන හැළි වළංවලට පවා පණුවො ගහනවා. මස් මාංශ පණුවන්ගෙන් උතුරන්න පටන් ගන්නවා. ඊටත් පස්සෙත් ඉන්න හැදුවොත් ආපු මනුෂ්‍යයන්ගෙ, තපස්වීන්ගෙ පවා ඇඟ පුරාත් පණුවො ගහන්න පටන් ගන්නවා. මේ ගවරවිල නම හැදිලා තියෙන්නෙත් එහෙමයි. ගවර කියන්නෙ පණුවන්ට නමක්.
සුන්දර ගවරවිල
ඇයි? මෙහෙම වෙන්නෙ... මම උන්වහන්සේ විමසමි.
ඒක හරියට කියන්න බෑ. කිසිම පර්යේෂකයෙක් ඒ ඇයි ද කියලා කියලත් නෑ. එහෙම යන කෙනෙකුට යන්නත් බෑ. සමන් දෙවියන්ට බාරහාර වෙලා යන නිසා දින තුනකට අවසර දෙනවා. මිනිස් ක්‍රියාකාරකම්වලට දෙවියන් වැඩිය මනාප නෑ. සමනළ කන්දේ සුන්දර ප්‍රදේශය ගවරවිලයි. ඒ තැනට ගිරාහොටේ කන්ද ඉතාම දර්ශනීයව පෙනෙනවා. දැන් කුරු අලි වඳ වෙලා ඉතාම අඩුයි. එදා කුරු අලි හිටියා. අප කළ සංචාරයේදී දැක්කෙත් නෑ. ඒත් උන්ගේ බෙටි අප තැන තැන දැක්කා. දවස් තුනක් ආසාවෙන් හිටියත් අපටත් තුන්වැනි දවසේ තම්බන බත් මුට්ටියෙ පවා පණුවන් හිටියා. අප සමාව ඉල්ලාගෙන නැවත පහළට වැඩියා.
බෑණ සමනළ පැත්තේ තමයි හුඟාක් අද්භූත ගල් ගුහා වගේ දේ තියෙන්නෙ. ඒ පැත්තේ සාමිවරයෙක් කාලයක්ම හිටියා. වලහා කාපු හාමුදුරුවෝ කියලා අපේ ලොකු හාමුදුරුවෝ දන්නා හඳුනන හොඳ ශීලවන්ත ප්‍රඥාවන්ත හිමිනමකුත් මීට අවුරුදු 15 - 20 කට එපිට වැඩ සිටියා.
උන්වහන්සේ ගල් ලෙනේ බණ භාවනා වඩමින් ඉන්නකොට මහා ගෝරනාද හඬක් ඇහිලා තියෙනවා. බලනකොට වලස්සු දෙන්නෙක් ලෙන ඉදිරිපිට පොර බදනවා. උන්වහන්සේ උදේ හවා සිරිපා මළුව වන්දනා කරන ශීලවන්ත හිමිනමක්. ඒත් කුමක් හෝ අකුසල කර්මයක් තිබිලා තියෙනවා. එක වලසෙක් පැනපු ගමන් හාමුදුරුවන්ගේ මුහුණ සපා කාලා. ඒත් හාමුදුරුවන් බුදු ගුණ කියනකොට ඒ අය පැනලා ගිහින්. උන්වහන්සේ අමාරුවෙන් පළාබද්දලට වැඩලා ගමේ මිනිසුන්ට කියලා ප්‍රතිකාර අරගෙන තියෙන්නෙ.
අපේ ලොකු හාමුදුරුවන්ට තිබුණා මහා ලොකු ඕනෑකමක් බුදුන් සිරි පතුල තබන්නට වැඩි වෙලාවේ දිවා විහරණය කළ ගුහාව හොයාගන්න. දිවා ගුහාව හොයන්න තවත් තුන්දෙනෙක් එක්ක හාමුදුරුවො මේ විදිහට ගියාට උන්වහන්සේ හති වැටිලා නැවත වැඩියනෙ.
අනුරාධපුර පැත්තේ ඉහළ රස්සාවක් කරපු කෙනෙක් පිරිසක් සමග එනවා බෑණ සමනළ පැත්තෙ බණ භාවනා කරන්න. උන්වහන්සේ මේ සාමිවත් දන්නවා. ඒ සාමිත් අපේ නායක හිමියන්ට ආදරෙයි.
දවසක් ලොකු හාමුදුරුවො මේ විදිහට කන්දේ හැමතැනම ඇවිදලා දිවා ගුහාව හොයාගන්න බැරිව විතරක් නොවේ අපේ පුංචි දඹදිව රත්ගඟ පන්සලට එන්න මාර්ගය හොයාගන්නත් බැරිව අතරමං වෙලා ඉන්නකොට අර කී සාමි හාමුදුරුවන්ට මුණගැහුණා. හාමුදුරුවෝ තමන්ට හා පිරිසට වූ ඇබැද්දිය කීවාම සාමි අර මහා රූස්ස ගස ළඟින් වමට හැරිලා යන්ට කියලා මඟ සලකුණු දෙක තුනක් පෙන්වා දීලා යන හැටි කියා දීලා. අපේ නායක හාමුදුරුවො කරදරයක් නැතිව පන්සලට වැඩියා.
සාමි වෙසින් පැමිණි සමන් දෙවියන්
ඊට සතියකට විතර පස්සෙ අනුරාධපුර පැත්තෙ වන්දනා නඩ කීපයක් අරන් සාමි පුංචි දඹදිව අපේ පන්සල වඳින්න ආවා. ලොකු හාමුදුරුවො කීවා, එදා මං කීව විදියටම වැඩි නිසා කරදර වුණේ නෑ කියලා. ඒ කතාවට සාමි පුදුම වුණා. අනේ! හාමුදුරුවනේ මං මාස දෙකක් තුනක් තිස්සේ අසනීපයෙන්. මේ දැනුයි මං වන්දනාවට ආවෙත් කියලා. අපේ ලොකු හාමුදුරුවන් කැටපෝලයක්වත් අතේ නැතිව ශීල සමාධියෙන් ඇවිදිමින් අතරමං වූ නිසා උන්වහන්සේට සමන් දෙවියන් සාමි වෙසින් හමුවන්න ඇති යැයි කවුරුත් අන්තිමේ සිතුවා. ඒ වගේ පුදුමාකාර සිදුවීම් මේ පළාතේ හරියට අහන්නට තිබෙනවා.
“මීට අවුරුදු 15කට පමණ ඉස්සර කොහෙන්දෝ ආ මනුෂ්‍යයෙක් අවාරේ සිරිපා යන්ඩ තීරණය කරලා මෙහෙ ඇවිත්. රත්නපුර පලාබද්දල පාරෙන් යන්ඩ ආපු මේ මනුස්සයා ඇත්තටම සමන් දෙවි හාස්කම් මේකේ තියෙනවා ද? බුදුන්ගේ පාද ලාංඡනයේ කතාව ඇත්තක් ද? මේවා අන්තිම බොරු කතා කියමින් සිරිපා කන්ද කරුණා කරන්න පටන්ගෙන. අහළ පහළ මිනිසුන් කියා තිබෙනවා ඔහොම කතා කරන්ඩ හොඳ නෑ. මළුව කිට්ටුව මහා වැසි වහිනවා. අකුණු ගහනවා. දැන් අවාරේ දෙවියන් සතුන් මළුව වඳින වෙලාව. යන්ඩ එපා කියලා. ඒ මිනිහා අතේ උක් ගස් කීපයකුත් තිබුණලු. තවත් කරේ දාගෙන කිසියම් මල්ලකුත් තිබිලා. මේ උක් අලින්ට දෙන්න. දිවියන්ට ඕනෑනම් කන්න දෙන්න මේ මල්ලෙ බඩු තියෙනවා කියමින් වහසි බස් දොඩ දොඩා ඒ මනුෂ්‍යයා කන්දට නඟින්න ඇවිත්.
ළිහිණිහෙළදී දුටු බියජනක සිදුවීම
ලිහිණිහෙළ හරියෙදි මිනිහාට කුමක් හෝ අකරතැබ්බයක් වෙලා. වලහා කාපු හාමුදුරුවො මළුව වැඳලා බහිනකොට දැකලා තියෙනවා දිවියෙක් මිනිහෙක්ව මරලා මිනිහගෙ මස් පාරෙ තියාගෙනම බුදිනවා.
උන්වහන්සේ බය නෑ. දිවියා ළඟට කිට්ටු වෙලා හයියෙන් කතා කළා. උන්වහන්සේ කලින් අකරතැබ්බකට මුහුණ දුන්නට පහර දුන් සතා ඊට පස්සෙ පලා ගියා. දිවියාත් පැන දිව්වා. හාමුදුරුවො පහළට වැඩලා සිද්ධිය කීවාම පහළ ගමේ මිනිස්සු කලින් මිනිහා ගිය හැටි කීවලු. ඒත් මනුෂ්‍යයෙක් නේද? කියලා ඒ අය ඇවිත් අර මළමිනියෙ භාගය අයිනක වළක් හාරා වැළලුවා. දවසක් යනකොට අර මනුෂ්‍යයාගේ නෑයො ඇවිත් මිනිහාට වෙච්ච දේ හොයාගෙන. ගමේ මිනිසුන් සමඟ ඇවිත් වළ ළඟ බලනකොට ඒ භාගයත් දිවියන් කාලා (වළ හාරා ගොඩගෙන) එතැන වනසලා තිබුණා.
සමන් දෙවි අඩවියේ තවත් විස්මිත තොරතුරු ලබන සති‍යේ.
silumina
උපුටා ගැනීම් සහිතයි .... දයාබර පාථක සහෘදයිනි ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය හා පළකෙරෙන ළිපි පිළිඹඳව සෑහීමකට පත්වේනම් like කිරීමෙන් හා share කිරීමෙන් මිතුරන් අතරේ බෙදාහැරීමට කාරුණික වන්න...ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....
අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya
No comments:
Post a Comment