Monday, December 21, 2020

බ්‍රහස්පති සහ සෙනසුරුගේ 'මහා' සංයෝජනය...(The ‘Great’ Conjunction of Jupiter and Saturn අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya - ශාස්ත්‍රීය ළිපි)

වර්ජිනියාවේ ලුරේහි 2020 දෙසැම්බර් 13 වන ඉරිදා ෂෙනැන්ඩෝවා ජාතික වනෝද්‍යානයෙන් හිරු බැස යෑමෙන් පසු සෙනසුරු, ඉහළ සහ බ්‍රහස්පති දැකගත හැකිය. යෝධ ග්‍රහලෝක දෙක අංශකයෙන් දහයෙන් එකක් දුරින් දිස්වන දෙසැම්බර් 21 වන දින “මහා සංයෝජනයක්” කරා ගමන් කරන විට මෙම ග්‍රහලෝක දෙක අහසේ එකිනෙකාට සමීප වෙමින් තිබේ.

නත්තල් තාරකාව” ලෙස ජනප්‍රිය වී ඇති දෙය ඉදිරි සති දෙක තුළ සවස් කාලයේ අහසේ පහසුවෙන් දැකගත හැකි ග්‍රහලෝක සංයෝගයකි. බ්‍රහස්පති සහ සෙනසුරු යන දීප්තිමත් ග්‍රහලෝක එක්වන විට දෙසැම්බර් 21 රාත්‍රියේදී අවසන් වේ.

1610 දී ඉතාලි තාරකා විද්‍යාඤ ගැලීලියෝ ගැලීලි සිය දුරේක්ෂය රාත්‍රී අහසට යොමු කරමින් බ්‍රහස්පතිගේ චන්ද්‍රයන් හතර වන අයෝ, යුරෝපා, ගැන්මිඩ් සහ කැලිස්ටෝ සොයා ගත්තේය. එම වර්ෂයේදීම ගැලීලියෝ සෙනසුරු වටා අමුතු ඕවලාකාර ඉලිප්සාකාරයක් සොයා ගත් අතර පසුව නිරීක්ෂණ මගින් එහි වළලු තීරණය විය. මෙම සොයාගැනීම් අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ දුර ප්‍රමාණය මිනිසුන් තේරුම් ගන්නා ආකාරය වෙනස් කළේය.


බිල් ඉන්ගල්ස් (නාසා)
 බිල් ඉන්ගල්ස් (නාසා) 

අවුරුදු දහතුනකට පසු, 1623 දී සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ යෝධ ග්‍රහලෝක දෙක වන බ්‍රහස්පති සහ සෙනසුරු එකට අහස හරහා ගමන් කළහ. “මහා සංයෝජනයක්” ලෙස හැඳින්වෙන තාරකා විද්‍යාත්මක සිදුවීමක දී බ්‍රහස්පති ග්‍රහයා සෙනසුරු ග්‍රහයා වෙතට පැමිණියේය.  

වොෂිංටන්හි නාසා මූලස්ථානයේ ග්‍රහලෝක විද්‍යා අංශයේ තාරකා විද්‍යා r හෙන්රි ත්‍රූප් පැවසුවේ “සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය ධාවන පථයක් ලෙස ඔබට සිතිය හැකිය. . "අපගේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන්, අපට බ්‍රහස්පති ග්‍රහයා ඇතුළත මංතීරුවෙහි දැක ගත හැකි වනු ඇත, සෑම මසකම සෙනසුරු වෙත ළඟා වී දෙසැම්බර් 21 වන දින එය අභිබවා යයි."

ග්‍රහලෝක නිරන්තරයෙන් සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ එකිනෙකා පසුකර යන බව පෙනේ. බ්‍රහස්පති සහ සෙනසුරුගේ පිහිටීම් වසර 20 කට වරක් අහසේ පෙලගැසී ඇත.

එසේනම් මේ වසරේ දර්ශනය මෙතරම් දුර්ලභ වන්නේ කුමක් නිසාද? ග්‍රහලෝක මෙය අහසට සමීපව ගමන් කර වසර 400 කට ආසන්න කාලයක් ගත වී ඇති අතර, සෙනසුරු සහ බ්‍රහස්පතිගේ පෙළගැස්ම රාත්‍රියේදී සිදුවී වසර 800 කට ආසන්න කාලයක් ගත වී ඇත. සංයෝජනය. ”


ආසන්නතම පෙළගැස්ම අංශකයෙන් දහයෙන් එකක් පමණක් දිස්වන අතර දින කිහිපයක් පවතිනු ඇත. 21 වන දින, ඔවුන් කෙතරම් සමීපව දිස්වනු ඇත්ද යත්, අතෙහි දිගින් යුත් රෝස පැහැති ඇඟිල්ලක් සේ ග්‍රහලෝක දෙකම පහසුවෙන් ආවරණය කරයි. හිරු බැස යෑමෙන් පසු නිරිත දෙසින් බැලීමෙන් ග්‍රහලෝකවලට නොපෙනෙන ඇසින් දැකීමට පහසු වනු ඇත.

අපගේ පෘථිවියේ සිට විශාල ගෑස් යෝධයන් (huge gas giants) ඉතා සමීපව පෙනෙනු ඇත, නමුත් ඒවා අභ්‍යවකාශයේ සැතපුම් මිලියන සිය ගණනක් ඈතින් පවතිනු ඇත. ශීත සෟතුවේ සූර්යග්‍රහණය සිදු වූ දිනයේම සංයෝජනය සිදුවන අතර, කාලය හුදෙක් අහම්බයක් වන අතර එය ග්‍රහලෝකවල කක්ෂ හා පෘථිවියේ ඇලවීම මත පදනම් වේ.

“ග්‍රහලෝක ඒවායේ කක්ෂයේ කොතැනද යන්න මත පදනම්ව වසරේ ඕනෑම දිනයක මෙවැනි සංයෝජන සිදුවිය හැකිය” යනුවෙන් ත්‍රූප් පැවසීය. “සංයෝජනයේ දිනය තීරණය වන්නේ බ්‍රහස්පති, සෙනසුරු සහ පෘථිවිය සූර්යයා වටා ගමන් කරන ස්ථානවල වන අතර සූර්යයාගේ දිනය තීරණය වන්නේ පෘථිවි අක්ෂයේ ඇලවීමෙනි. අවුරුද්දේ දීර් ඝතම රාත්‍රිය වන්නේ මෙම සූර්යග්‍රහණයයි. එබැවින් මෙම දුර්ලභ අහඹු සිදුවීම නිසා මිනිසුන්ට පිටතට ගොස් සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය නැරඹීමට විශාල අවස්ථාවක් ලැබෙනු ඇත. ”




මෙම සංසිද්ධිය තමන් විසින්ම දැකීමට කැමති අය සඳහා, කළ යුතු දේ මෙන්න: 

ක්ෂේත්‍රයක් හෝ උද්‍යානයක් වැනි අහසෙහි බාධාවකින් තොරව දර්ශනයක් සොයා ගන්න. බ්‍රහස්පති සහ සෙනසුරු දීප්තිමත් බැවින් බොහෝ නගර වලින් පවා ඒවා දැකිය හැකිය. හිරු බැස යෑමෙන් පැයකට පසු නිරිතදිග අහස දෙස බලන්න. බ්‍රහස්පති ග්‍රහයා දීප්තිමත් තාරකාවක් මෙන් පෙනෙන අතර පහසුවෙන් දැකගත හැකිය. සෙනසුරු තරමක් ක්ලාන්ත වන අතර බ්‍රහස්පති ග්‍රහයා එය අභිබවා යන අතර දෙසැම්බර් 21 වනදා දක්වා බ්‍රහස්පතිගේ වම් පසින් තරමක් ඉහළින් දිස්වනු ඇත. ග්‍රහලෝක නොපෙනෙන ඇසකින් දැකිය හැකි නමුත් ඔබට දුරදක්න හෝ කුඩා දුරේක්ෂයක් තිබේ නම් බ්‍රහස්පතිගේ විශාල චන්ද්‍රයන් හතර යෝධ ග්‍රහලෝකය වටා කක්ෂගත වන ආකාරය ඔබට දැකගත හැකිය.

පහත දැක්වෙන ග්‍රැෆික් හි දක්වා ඇති පරිදි සෑම රාත්‍රියකම ග්‍රහලෝක දෙක නිරිත දෙසින් නිරිත දෙසින් පහළින් දිස් වේ.


උපුටා ගැනීම නාසා වෙබ් අඩවිය 

පරිවර්තනය සහ ළිපිය සැකසීම

වසන්ත විතාරණ අබිරහස් අඩවිය (පරිපාලක)

================================================

උපුටා ගැනීම් සහිතයි ....!!! 

දයාබර පාථක සහෘදයිනි ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය හා පළකෙරෙන ළිපි පිළිඹඳව සෑහීමකට පත්වේනම්  like කිරීමෙන් හා share කිරීමෙන් මිතුරන් අතරේ බෙදාහැරීමට කාරුණික වන්න...ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....

අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya 


Tuesday, December 1, 2020

ජපානයට අබිරහස් ආකාශ වස්තුවක් පතිතවෙයි..!!! අනිවාර්යයෙන් නරඹන්න.!!!. යහලුවනේ මේ පිටුවත් හොදයි කියල හිතෙනවනම් ලයික් කරලම යන්න......like කරල share කරන්නත් අමතක කරන්න එපා..ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....(අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya)

 ට අජපානයට අබිරහස් ආකාශ වස්තුවක් පතිතවෙයි..!!! අනිවාර්යයෙන් නරඹන්න.!!!. යහලුවනේ මේ පිටුවත් හොදයි කියල හිතෙනවනම් ලයික් කරලම යන්න......like කරල share කරන්නත් අමතක කරන්න එපා..ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....(අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya)


Thursday, October 1, 2020

ශම්බාල රාජධානියේ අභිරහස්. - හිමාලයෙහි විස්මිත අද්භූත දේශය....(Himalaya Shambhala India අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya - නොවිසඳුණු අබිරහස් novisadunu abirahas unsolved mysteries )


“සාමය ඇති ස්ථානය” හෝ “නිශ්ශබ්ද ස්ථානය” යන අර්ථය ඇති සංස්කෘත වචනයක් වන ශම්බාලා යනු කලචක්‍ර තන්ත්‍රය සහ බටහිර ටිබෙටයේ ටිබෙට් බුද්ධාගමට පෙර පැවති ෂැං ෂුං සංස්කෘතියේ පුරාණ ග්‍රන්ථ ඇතුළු පුරාණ ග්‍රන්ථවල කථා කරන මිථ්‍යා පාරාදීසයකි. පුරාවෘත්තයට අනුව, එය නිර්මල හදවතකින් පමණක් ජීවත් විය හැකි රටකි, ප්රේමය හා ප්රඥාව පාලනය කරන ස්ථානයක් වන අතර මිනිසුන් දුක් වේදනා, අවශ්‍යතා හෝ මහලු වියෙන්-මිදිය හැකි ස්ථානයකි.

ශම්බල නම් දහසක් සහිත දේශයක් යැයි කියනු ලැබේ. එය තහනම් භූමිය, සුදු ජලයේ දේශය, විකිරණශීලී භූමි, දේශයේ ජීවමාන ගින්න, ජීවමාන දෙවිවරුන්ගේ දේශය සහ අරුම පුදුම දේශය ලෙස හැඳින්වේ. හින්දු භක්තිකයන් එය හඳුන්වන්නේ ආර්යවර්තා ('වටින අයගේ දේශය); චීන ජාතිකයන් එය හ්සි වැන් මුගේ බටහිර පාරාදීසය වන හ්සි ටියන් දේශය ලෙස දනී; රුසියානු පැරණි ඇදහිලිවන්තයන්ට එය ආදරණීය දේශය ලෙස හැඳින්වේ. නමුත් ආසියාව පුරා එය වඩාත් ප්‍රචලිත වන්නේ එහි සංස්කෘත නාමය වන ෂම්බාලා, ෂම්බල්ල හෝ ෂැන්ග්‍රිලා යනුවෙනි.

ෂම්බාලාගේ පුරාවෘත්තය වසර දහස් ගණනක් පැරණි යැයි කියනු ලබන අතර, මිථ්‍යා භූමිය පිළිබඳ සඳහන විවිධ පුරාණ ග්‍රන්ථවලින් සොයාගත හැකිය. බන් ශුද්ධ ලියවිලි වල ඔල්මොලුන්ග්‍රිං නම් වූ සමීප දේශයක් ගැන කථා කරයි. නව ස්වර්ණමය යුගයක් උදාවන විෂ්ණුගේ අවසාන අවතාරය වන කල්කිගේ උපන් ස්ථානය ලෙස ශම්බාලා විෂ්ණු පුරාණ වැනි හින්දු ග්‍රන්ථවල සඳහන් වේ. ෂම්බාලාගේ බෞද්ධ මිථ්‍යාව කලින් පැවති හින්දු මිථ්‍යාවේ අනුවර්තනයකි. කෙසේ වෙතත්, ෂම්බාලා මුලින්ම දීර්ග වශයෙන් සාකච්ඡා කිරීමට පාදක වන්නේ කාලචක්‍රයයි.

කලචක්‍ර යනු ටිබෙට් බුද්ධාගමේ සංකීර්ණ හා දියුණු ව්‍යාකූල ඉගැන්වීම් හා භාවිතයන් ය. ශාක්‍යමුණි බුදුරජාණන් වහන්සේ කාලචක්‍රය ඉගැන්වූයේ ෂම්බාලාහි සුචන්ද්‍ර රජුගේ ඉල්ලීම පරිදි ය.කලාචක්‍රයේ බොහෝ සංකල්ප මෙන්ම, ෂම්බාලාගේ අදහස බාහිර, අභ්‍යන්තර හා විකල්ප අර්ථයන් ඇති බව කියනු ලැබේ. බාහිර අර්ථය ෂම්බාලා භෞතික ස්ථානයක් ලෙස පවතින බව වටහාගෙන ඇතත් සුදුසු කර්මය ඇති පුද්ගලයින්ට පමණක් එය කරා ළඟා විය හැකි අතර එය අත්විඳිය හැකිය. අභ්‍යන්තර හා විකල්ප අර්ථයන් මගින් යමෙකුගේ ශරීරය සහ මනස (අභ්‍යන්තරය) සහ භාවනා පුහුණුවීම්වලදී (විකල්ප) අනුව ෂම්බාලා නියෝජනය කරන්නේ කුමක්ද යන්න පිළිබඳ වඩාත් සියුම් අවබෝධයන් වෙත යොමු වේ. මෙම සංකේතාත්මක පැහැදිලි කිරීම් දෙක සාමාන්‍යයෙන් වාචිකව ගුරුවරයාගේ සිට ශිෂ්‍යයා දක්වා සම්මත වේ.

1985 දී බුද්ධගයා හි කලචක්‍ර ආරම්භයේ දී 14 වන දලයි ලාමා සඳහන් කළ පරිදි, ශම්බාලා සාමාන්‍ය රටක් නොවේ: විශේෂ අනුබද්ධතා ඇති අයට ඇත්ත වශයෙන්ම ඔවුන්ගේ කර්ම සම්බන්ධතාවය හරහා එහි යාමට හැකි වුවද, එය ඇත්ත වශයෙන්ම අපට සොයාගත හැකි භෞතික ස්ථානයක් නොවේ. අපට කිව හැක්කේ එය පිරිසිදු භූමියක්, මිනිස් ක්ෂේත්‍රයේ පිරිසිදු භූමියක් බවයි. යමෙකුට කුසලතා සහ සැබෑ කර්ම ආශ්‍රය නොමැති නම්, ඇත්ත වශයෙන්ම එහි පැමිණිය නොහැකිය.

ෂම්බාලා සහ ටිබෙට් සමඟ නාසි සම්බන්ධතාවය

ෂම්බාලාගේ අනාවැකිය

ෂම්බාලා සංකල්පය ටිබෙට් ආගමික ඉගැන්වීම්වල වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරන අතර අනාගතය පිළිබඳ ටිබෙට් මිථ්‍යා කථා වල විශේෂ අදාළත්වයක් ඇත. භෞතිකවාදයේ දෘෂ්ටිවාදය පෘථිවිය පුරා ව්‍යාප්ත වන විට කලචක්‍රය මානව වර්ගයාගේ ක්‍රමයෙන් පිරිහීමට පුරෝකථනය කරයි. මෙම දෘෂ්ටිවාදය අනුගමනය කරන “ම්ලේච්ඡයන්” නපුරු රජෙකු යටතේ එක්සත් වී ජය ගැනීමට කිසිවක් ඉතිරිව නැතැයි සිතන විට, ෂම්බාලා හි හිම කඳු හෙළි කිරීමට මීදුම ඔසවනු ඇත. ම්ලේච්ඡයන් දරුණු ආයුධ වලින් සමන්විත විශාල හමුදාවක් සමඟ ෂම්බාලාට පහර දෙනු ඇත. එවිට “අඳුරු බලවේග” පරාජය කර ලොව පුරා ස්වර්ණමය යුගයක් උදෙසා විශාල හමුදාවක් සමඟ ෂම්බාලා රජු නැගී එනු ඇත.

කලචක්‍ර අනාගත යුද්ධයක් ගැන අනාවැකි පළ කළත්, මෙය ප්‍රචණ්ඩත්වය තහනම් කරන බෞද්ධ ඉගැන්වීම්වලට පටහැනි බව පෙනේ. මෙය සමහර දේවධර්මවාදීන් යුද්ධය සංකේතාත්මකව අර්ථ නිරූපණය කිරීමට හේතු වී ඇත - කලචක්‍ර යනු මිනිසුන්ට එරෙහි හිංසනය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම නොව, අභ්‍යන්තර භූත ප්‍රවණතාවන්ට එරෙහිව ආගමික වෘත්තිකයාගේ අභ්‍යන්තර සටනයි.

ශම්බාලාගේ සැඟවුණු ස්ථානය

ශතවර්ෂ ගණනාවක් පුරා, බොහෝ ගවේෂකයින් සහ අධ්‍යාත්මික ප්‍රජාව සොයන ශම්බාලාගේ මිථ්‍යා පාරාදීසය සෙවීම සඳහා ගවේෂණ හා ගවේෂණවල යෙදී ඇති අතර, බොහෝ දෙනෙක් එහි ගිය බව කියා සිටියද, කිසිවෙකු තවමත් එහි පැවැත්ම පිළිබඳ කිසිදු සාක්ෂියක් හෝ හැකියාවක් ලබා දී නැත සිතියමක එහි භෞතික පිහිටීම දක්වන්න, කෙසේ වෙතත් බොහෝ යොමු කිරීම් යුරේසියාවේ කඳුකර ප්‍රදේශවල ෂම්බාලා ස්ථානගත කරයි. 

සේරා ආරාමයෙන් ෂම්බාලාගේ බෞද්ධ චිත්‍රයක් 

පුරාණ ෂැං ෂුං ග්‍රන්ථ මගින් ඉන්දියාවේ පන්ජාබ් හෝ හිමාචල් ප්‍රදේශ් හි සට්ලෙජ් නිම්නය සමඟ ෂම්බාලා හඳුනා ගනී. මොන්ගෝලියානුවන් දකුණු සයිබීරියාවේ ඇතැම් නිම්න සමඟ ෂම්බාලා හඳුනා ගනී. අල්ටයි ජනප්‍රවාදයේ බෙලූකා කන්ද ෂම්බාලා ගේ දොරටුව යැයි විශ්වාස කෙරේ. නූතන බෞද්ධ විද්වතුන් නිගමනය කරන්නේ හිමාලය කඳු මුදුනෙහි ෂම්බාලා පිහිටා ඇති බවයි. එය දැන් මැක්ලියෝඩ්ගන්ජ් අවට ධවුලාධර් කඳු ලෙස හැඳින්වේ. සමහර පුරාවෘත්තයන් පවසන්නේ ෂම්බාලා පිවිසුම ටිබෙටයේ දුර බැහැර, අතහැර දමා ඇති ආරාමයක් තුළ සැඟවී ඇති බවත්, එය ෂම්බාලා ආරක්ෂකයින් ලෙස හඳුන්වන සත්වයන් විසින් ආරක්ෂා කර ඇති බවත්ය.

බෞද්ධ සම්ප්‍රදායන්ට අනුව ෂම්බාලා පිහිටා ඇත්තේ හිමාලයානු කඳුකරයේ ය. සමහරුන්ට, ශම්බාලා කිසි විටෙකත් හමු නොවූ කාරණය ඉතා සරල පැහැදිලි කිරීමක් ඇත - බොහෝ දෙනා විශ්වාස කරන්නේ ශම්බාලා භෞතික යථාර්ථයේ අද්දර පිහිටා ඇති බවයි, මේ ලෝකය ඉන් ඔබ්බට සම්බන්ධ කරන පාලමක් ලෙස ය.

බොහෝ අය ෂම්බාලාව මිථ්‍යාවේ හා පුරාවෘත්තයේ මනංකල්පිත විෂයක් ලෙස නොසලකා හරින අතර, අනෙක් අයට, ෂම්බාලා පිළිබඳ විශ්වාසයක් මෙම මනෝරාජික රාජධානිය සොයා ගැනීමට දිනක අභ්‍යන්තර ආශාවක් ඇති කරයි.

ලෝක භූගත අභ්‍යන්තරයේ ෂම්බාලාහි "අගර්තා සහ ගෝල්ඩන් සිටි".

ඩී.කේ., කලාචක්‍ර සහ ශම්බාලා - සෙවන් කිරණ විශ්ව විද්‍යාලයේ ඩේවිඩ් රීගල්ගේ කතාව

විශාරද ඩේවිඩ් රීගල් කලචක්‍ර කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන අතර ටිබෙට් මාස්ටර් ඩී.කේ ලෙස හැඳින්වෙන ඩජ්වාල් ඛුල්ගේ ඉගැන්වීම් සහ ඇලිස් බේලි පොත්වල ඔහුගේ ඉගැන්වීම් සහ ඒවා කලචක්‍ර හා ෂම්බාලා සමඟ සම්බන්ධ වී ඇති ආකාරය පෙන්වයි. ඩේවිඩ් පවසන්නේ කලාචක්‍ර ක්‍රමයේ විෂයයෙන් පහෙන් තුනෙන් එකක් පමණ ටිබෙට් මාස්ටර් ඩී.කේ විසින් ඇලිස් බේලි සමඟ බටහිරයන් සඳහා ඔහුගේ එසෝටරික් පොත්වල ඉදිරිපත් කර ඇති බවයි. ඔහු සම්ප්‍රේෂණය කළ සියලු සත්‍යයන් අතරින් වඩාත්ම වැදගත් වන්නේ තම පොත්වල ඇති ශම්බාලා පිළිබඳ ඉගැන්වීම් බව ඩී.කේ. කලචක්‍ර, ෂම්බාලා වෙතින් එන ඉගැන්වීමක් ලෙස, ‌ෛඑතිහාසිකව සලකනු ලබන්නේ බුද්ධාගමේ විචක්ෂණ ඉගැන්වීම්වල ගැඹුරුතම ඒවා ලෙස ය. ඔහුගේ ශුද්ධකම දලයි ලාමා විසින් 2011 ජූලි 6-16 දිනවල වොෂිංටන් ඩී.සී. හි ලෝක සාමය ආරම්භ කිරීම සඳහා කලාචක්‍ර ලබා දෙයි.

කලචක්‍ර තාන්ත්‍රය යනු ටිබෙට් ඉගැන්වීම්වලින් එකක් වන අතර එය අනුප්‍රාප්තික දලයි ලාමාස් හා පංචෙන් ලාමාස් සමඟ සම්බන්ධ වේ. ටැන්ට්රා හි අනුවාදය අප සතුව ඇත්තේ සාමාන්‍යයෙන් ලොබ්සාං පැල්ඩන් යෙෂේ (1738-1780) වන අතර යුරෝපීයයන් තුන්වන පංචෙන් ලාමා ලෙසත් හයවන ටිබෙට් ජාතිකයන් විසින් හඳුන්වනු ලැබේ. ෂම්බාලා සෙවීම ගැන ඔහු කොතරම් පුදුමයට පත් වූවාද කිවහොත්, ඔහු බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාර වොරන් හේස්ටිංස් වෙනුවෙන් ඉන්දියාවෙන් පැමිණි බ්‍රිතාන්‍ය තානාපති ජෝර්ජ් බොග්ල්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ බෙංගාලයට ආපසු යන විට එහි පණ්ඩිතයන් ෂම්බාලා ගැන දැන සිටියේ කුමක්දැයි සොයා බලන ලෙසයි. කෙසේ වෙතත්, කලාචක්‍ර තන්ත්‍රය 18 වන සියවසට වඩා බොහෝ පැරණි ය. 19 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී හංගේරියාවේ සිට ටිබෙටයට පයින් ගමන් කළ ඔහුගේ කැපී පෙනෙන හංගේරියානු විශාරදයෙකු වන ඇලෙක්සැන්ඩර් කොසෝමා ඩි කොරොස්,ක්‍රි.ව. 965 දී පමණ කාලචක්‍ර තන්ත්‍රය ෂම්බාලා සිට ටිබෙටයට සහ ඉන්දියාවට සම්ප්‍රේෂණය කර ඇති බව ඔහුට පැවසූ බව වාර්තා වේ

කෙසේ වෙතත්, කාලචක්‍ර තන්ත්‍රයේ පණිවිඩය දින වකවානු කළ නොහැකිය. එය සාරාංශයක් ලෙස කාලය-අඩු වන අතර සමස්ත ඉගැන්වීම වන්නේ කාල රෝදය පිළිබඳ දැනුමක් (චක්‍ර යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ "රෝදය" සහ කලා "කාලය") කාලය ඉක්මවා යාම සඳහා වන අතර එමඟින් දිරාපත්වීම හා මරණයෙන් ගැලවීම කාලයාගේ ඇවෑමෙන් අල්ලා ගන්නා සියලු ජීවීන්ගේ නොවැළැක්විය හැකි කොටසකි. මුළුමනින්ම හිස් හා නිශ්චල කාලානුරූපී කේන්ද්‍රස්ථානයක් වන කේන්ද්‍රය හරහා පිටතට යන මාර්ගය පිහිටා තිබේ. කරත්තයේ රෝදය චලනය වනවා සේම, අක්ෂය පමණක් ඉතිරිව තිබියදී, අප කේන්ද්‍රයෙන් ඉවත්ව ජීවන රෝදයේ වට ප්‍රමාණයට විසි කරන විට එය වඩ වඩාත් ප්‍රචණ්ඩකාරී ලෙස ගමන් කරයි. සියලු ජීවීන් සහ සියලු ජීවීන් රෝදය මත කොතැනක හෝ තැබිය හැකිය. සියළුම සම්ප්‍රදායන් එහි අභිසාරී ප්‍රකාශකයන් වේ. මධ්යයේ තවත් ලේබල් නොමැත, වචන නැත,නිශ්චලතාව සහ නිහඩ තාවය පමණි; නමුත් මෙය හිස් බවක් නොවේ. කේන්ද්‍රයේ (සහ එහි පමණක්) අපට ජීවය ලෙස හැඳින්විය හැකි පැවැත්මේ හා ප්‍රීතියේ බහුලත්වයක් ඇත.

කලම්බක්‍ර තන්ත්‍ර ඉගැන්වීමෙන් ෂම්බාලා කේන්ද්‍රයට පිවිසි අයගේ වාසස්ථානය ලෙස දැකිය හැකිය. එය වචනානුසාරයෙන් කාලය අඩු ස්ථානයක් වන අතර, අභ්‍යවකාශ කාලය අඛණ්ඩව පවතින බැවින්, එය ස්ථාන අඩු ස්ථානයක් විය යුතුය. එය ඉතිහාසයට වඩා ඉහළින් පවතින්නේ එය කාලය ඉක්මවා යන බැවිනි. එය ටිබෙට් ඉතිහාසයේ ආරම්භය සමඟ සම්බන්ධ වී ඇති බව අපි දැනටමත් දැක ඇත්තෙමු. එබැවින් ඉතිහාසයේ අවසානයේ එයට ඇල්ෆා සහ ඔමේගා ද භූමිකාවක් ඇති බව දැක අප පුදුම නොවිය යුතුය. මක්නිසාද යත්, මෙම කාල චක්‍රය අවසානයේ දී ලින්ග්හි ශ්‍රේෂ් T ටිබෙට් රණශූර වීරයෙකු වූ ගෙසාර් (කයිසර්, සීසර්) රජු සිය සියලු භටයන් සමඟ නැවත ශම්බාලා අගනුවර වන කලාපා සිට යළිත් පිහිටුවීමට නියමිත ය. මුල් සංශුද්ධතාවය සහ බලය, ධර්මයේ පාලනය, එනම් බුදුන්ගේ පාලනය 'ඉතිහාසය පුරා ඇති ප්‍රාථමික ඉගැන්වීම් අපකීර්තියට හා විකෘති වී ඇත.

රටේ අගනගරය වන ශම්බල මෙහි කලාපා ලෙස නම් කර ඇත. මෙය සිත්ගන්නාසුලු සංස්කෘත වචනයක් වන අතර එහි අර්ථය “තනි කොටස් එකට තබා ගැනීම”, “ඊතල මිටියක් හෝ ඊතලයක්” හෝ “ස්ත්‍රියකගේ ඉණ වටා ඇති සීනු” වැනි ය. ඔව්, ඇත්තෙන්ම; කේන්ද්‍රයක් තිබීම යන්නෙන් අදහස් වන්නේ, සෑම දෙයක්ම සම්බන්ධ වන ලක්ෂ්‍යයක්, මැලියම් නොමැතිව අප රැස්කරගෙන ඇති කුඩා අවබෝධයේ කොටස් සියල්ලම කැබලිවලට මිස සිදුරක් නොව ශුද්ධ නොවේ. තොරතුරු සහ දැනුම අතර වෙනස, කරුණු මාලාවක් සහ ඒවා එකට තබා ගැනීමේ අවබෝධය අතර වෙනස එහි ඇත.

වසන්ත විතාරණ - අබිරහස් අඩවිය (පරිපාලක)
================================================
උපුටා ගැනීම් සහිතයි ....!!! 
දයාබර පාථක සහෘදයිනි ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය හා පළකෙරෙන ළිපි පිළිඹඳව සෑහීමකට පත්වේනම්  like කිරීමෙන් හා share කිරීමෙන් මිතුරන් අතරේ බෙදාහැරීමට කාරුණික වන්න...ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....
අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya

Saturday, June 20, 2020

විද්‍යාවට පවා පැහැදිලි කළ නොහැකි ඉන්දියාවේ වඩාත්ම අද්භූත ස්ථාන 10 ක්...(India mysterious-places-in-india අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya - නොවිසඳුණු අබිරහස් novisadunu abirahas unsolved mysteries )

චුම්බක-කන්ද -ලඩාක් (Magnetic Hill, Ladakh) “අපට අත්විඳිය හැකි හොදම අභිරහසයි.” - (ඇල්බට් අයින්ස්ටයින්)
බොහෝ ශ්‍රේඨ විද්‍යාඤයින් ඉන්දියාවේ සිදුවන සමහර භයානක දේ පසුපස හඹා ගොස් ඇත. සත්‍යය සමහර විට ප්‍රබන්ධයට වඩා වැඩි යමක් මෙ හි වන බව මෙය කියවීමෙන් පසු ඔබට ඒත්තු ගැන්වෙනු ඇත. 

1. සර්ප ගම්මානය - ෂෙට්පාල්, මහාරාෂ්ට්‍ර
සර්ප-ගම්මානය--ෂෙට්පාල්, මහාරාෂ්ට්‍රසොලපූර්.හි.කුඩා.ගොඩ්ෆෝර්සන් ගම්මානය බොහෝ ජනප්‍රියත්වයට පත්වූයේ සර්පයන්, විශේෂයෙන් නාගයින් කෙරෙහි ඇති සුවිශේෂී සම්බන්ධතාවය නිසාය. ගමේ සෑම නිවසකම නාගයා සඳහා විවේක ස්ථානයක් ඇත. සර්ප දෂ්ට කිරීම් සුව කිරීමට දේශීය දෙවියා වන සිද්ධේශ්වර දෙවියන්ට බලය ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. සර්පයන්ගේ ජනගහනය තිබියදීත්, සර්ප දෂ්ට කිරීම් මෙතෙක් වාර්තා වී නොමැත. විද්‍යාවට ඒ සඳහා පැහැදිලි කිරීමක් කළ හැකිද?

2. මීයන් පන්සල - කර්නි මාතා පන්සල, රාජස්ථාන්
මීයන්ගේ.පන්සල--කර්නි.මාතා--පන්සල රාජස්ථානයේ බිකනර් සිට කි.මී. 30 ක් දුරින් මීයන් වන්දනාමාන කරන කර්නි මාතාගේ දේවාලය පිහිටා ඇත. මීයන් හෝ 'කබ්බාස්' කර්නි දේවතාවියගේ සහ ඇගේ පවුලේ සාමාජිකයින්ගේ පුනරුත්පත්තිය බවට විශ්වාස කෙරේ. මෙම කුඩා ගම්මානය වන ඩෙස්නොක් කියා සිටින්නේ දිනකට කිරි පෝෂණය කරන මීයන් 20,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සිටින බවයි.

3. සුනඛ පන්සල - චන්නපට්නා, කර්ණාටක
සුනඛ පන්සල - චන්නපට්නා, කර්ණාටක
බල්ලා මිනිසෙකුගේ හොඳම මිතුරා බවට කිසිදු සැකයක් නැත. ජපානයේ හචිකෝ ප්‍රතිමාව තරමක් ප්‍රසිද්ධ වුවත් ඉන්දියාවට එහි අනුවාදයක් ඇත. සුනඛ දෙවියෙකුගේ නාමයෙන් දේවස්ථානයක් ඉදිකර ඇති අතර එහි නමස්කාරය එහි විශ්වාසවන්තභාවයට ගෞරවයක් වේ. අමුතු තරම් අමුතු දෙයක් ලැබිය හැකි නමුත්, බල්ලා-දෙවියන් ගමේ දේවතාවිය සමඟ මිත්‍රයන් සමඟ කටයුතු කරන බව විශ්වාස කෙරේ.

4. යතුරුපැදි දෙවියන් - බුලට් බාබා දේවස්ථානය, රාජස්ථාන්
යතුරුපැදි-දෙවියන්--බුලට්-බාබා-දේවස්ථානය, රාජස්ථාන්බොහෝ පිරිමින් තම පාපැදි වලින් දිවුරුම් දෙන අතර, එය ඔවුන්ගේ ' පළමු ප්‍රේමය' හෝ 'පළමු පෙම්වතිය ' ලෙස හඳුන්වන්න. රාජස්ථානයේ ජෝද්පූර් දිස්ත්‍රික්කයේ බණ්ඩායි නම් කුඩා නගරයට බුලට් යතුරුපැදියකට කැප වූ සිද්ධස්ථානයක් ඇත. පුරාවෘත්තයට අනුව ඕම් සිං රාතෝර් බීමතින් ගමන් කරමින් සිටියදී තම යතුුුුරුපැදිය ගසක හැපී මිය ගියේය. පොලිසිය එම බයිසිකලය අත්අඩංගුවේ තබාගෙන සිටියද, බයිසිකලය ආශ්චර්යමත් ලෙස පසුදා අනතුරට ලක්වූ ස්ථානයට පැමිණියේය. එබැවින් ඕම් බාබා නමින් දේවස්ථානයක් ඉදිකර යතුරුපැදිය එහි ස්ථිරවම ගෙන යන ලදී. ඕම් බන්නාගේ ආත්මය සංචාරකයින් ආරක්ෂා කරන බව විශ්වාස කෙරෙන අතර මිනිසුන් යතුරුපැදියට මල් සහ මත්පැන් බෝතල් පිරිනමයි. මෙම ස්ථානය ‘ ධනක් ’ චිත්‍රපටයේ ද දර්ශනය විය .

5. මළවුන් සමඟ කෑම ගැනීම - නිව් ලකී අවන්හල, අහමදාබාද්
අහමදාබාද්හි-නිව්ලකී-අවන්හල අහමදාබාද්හි ඉතා ආකර්ෂණීය ස්ථානයක් වන නිව් ලකී අවන්හල පැරණි සුෆි ශාන්ත සුසාන භූමියක් අසල පිහිටා ඇත. අවන්හලේ හිමිකරු ක්‍රිෂ්ණා කුට්ටි විශ්වාස කරන්නේ සුසාන භූමිය තමාට වාසනාව ලබා දී ඇති බවයි. 

6. හිමාචල් ප්‍රදේශ්හි ස්පිටි හි සංහා ටෙන්සින් හි අවුරුදු 500 ක් වයසැති මමී
සංගා ටෙන්සින් හි මමී - ගු ගම්මානය, ස්පිටිස්පිටි නම් කුඩා ගම්මානයක පැහැදිලි කළ නොහැකි අභිරහසක් ඇත. සම, හිසකෙස් සහ දත් නොවෙනස්ව වසර 500 ක් වයසැති මෙම මමිය සොයා ගන්නා ලදී. හොඳින් ආරක්ෂා වී ඇති මෙම මමිය බෞද්ධ භික්ෂුවක් වශයෙන් වතුන් අතර සිටියදීම  මමියක් බවට පත් වීමට පටන් ගත් බවට විශ්වාස කෙරේ.

7. ශානි ෂින්නාපූර් - දොරවල් නැති ගම, මහාරාෂ්ට්‍ර
ශනි ෂින්නාපූර්, මහාරාෂ්ට්‍රඅහමඩ්නගර් හි ජනප්‍රිය වන්දනා ස්ථානයක් වන ශානි ෂිනගාපූර්, ශානි දෙවියන්ගේ ආශිර්වාදයට ලක්ව ඇති අතර, එහි ප්‍රතිපලයක් ලෙස කිසිදු අපරාධයක් සිදු නොවේ. දේශීය දේවතාවිය කෙරෙහි පූර්ණ විශ්වාසයක් තබා ගමේ කිසිදු නිවාස හෝ වාණිජ ආයතනවලට දොරවල් නොමැත. එය කෙතරම් ආරක්‍ෂිතද යත්, යූකෝ බැංකුව ඉන්දියාවේ පළමුවරට මෙම ගම්මානයේ 'අගුලු රහිත' ශාඛාවක් විවෘත කර තිබේ.

8. ඇටසැකිිලි විල - රූප්කුන්ඩ්, උත්තරාකන්ඩ්
ඇටසැකිිලි විල, රූප්කුන්ඩ්අඩි 16,500 ක උන්නතාංශයක රූප්කුන්ඩ් විල වසරේ වැඩි කාලයක් හිමෙන් වැසී ඇත. නමුත් හිම දිය වන විට එය කම්පිත අභිරහසක් හෙළි කරයි. භයානක හිම කැට කුණාටුවක් යවා ඇති දේශීය දෙවියා වන ලතුගේ කෝපය නිසා මරණයට ශාපයට ලක් වූ අමුතු ඇටසැකිලි 600 ක් එයින් මතු වේ. 

9. නිවුන් නගරය - කොඩින්හි, 
කේරළයේ කොඩින්හි ද්විත්ව නගරයකේරළයේ මලප්පුරම් දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටා ඇති කොඩින්හි ගම්මානයේ ඇදහිය නොහැකි දරුවන් සංඛ්‍යාවක් සිටී. 2000 ජනගහනයක, කොඩිනිහි සමාන නිවුන් දරුවන් 350 ක් සිටින අතර, එයින් අදහස් වන්නේ කොඩින්හි සෑම පවුලකම පාහේ නිවුන් දරුවන් යුගලයකට වඩා සිටින බවයි. 

10. ගුරුත්වාකර්ෂණ නිෂ්ක්‍රීය බලය - චුම්බක හිල්, ලඩාක්
ලඩාක්ගේ චුම්බක කන්දේ ඔබේ මෝටර් රථය නියුට්‍රල් කර චුම්බක කන්දේ පහළට බෑවුමක තැබුවහොත්, එය මැජික් මෙන් මෝටර් රථය ඉහළට යන බවක් පෙනේ. 'ගුරුත්වාකර්ෂණ කන්ද' ලෙස හැඳින්වෙන දෘෂ්‍ය මායාවක් මඟින් පහළට යන මාර්ගය ඉහළට යන බවක් පෙනේ. .

වසන්ත විතාරණ - අබිරහස් අඩවිය (පරිපාලක)

================================================
උපුටා ගැනීම් සහිතයි ....!!! 
දයාබර පාථක සහෘදයිනි ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය හා පළකෙරෙන ළිපි පිළිඹඳව සෑහීමකට පත්වේනම්  like කිරීමෙන් හා share කිරීමෙන් මිතුරන් අතරේ බෙදාහැරීමට කාරුණික වන්න...ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....

Wednesday, June 17, 2020

ඔෘෂධ නොමැතිව අධි රුධිර පීඩනය පාලනය කිරීමට ක්‍රම 10 ක්...(10 ways to control high blood pressure without medication අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya - ශාස්ත්‍රීය ළිපි)

මෙම ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් 10 ක් සිදු කිරීමෙන් ඔබට ඔබේ රුධිර පීඩනය අඩු කර හෘද රෝග ඇතිවීමේ අවදානම අඩු කර ගත හැකිය.

ඔබට අධි රුධිර පීඩනය ඇති බව හඳුනාගෙන තිබේ නම්, ඔබේ සංඛ්‍යාව අඩු කිරීම සඳහා ඔෘෂධ ගැනීම ගැන ඔබ කනස්සල්ලට පත්විය හැකිය.ඔබේ අධි රුධිර පීඩනයට ප්‍රතිකාර කිරීමේදී ජීවන රටාව වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවක් සමඟ ඔබේ රුධිර පීඩනය සාර්ථකව පාලනය කරන්නේ නම්, ඔබට .ෂධ අවශ්‍යතාවය වළක්වා ගැනීමට, ප්‍රමාද කිරීමට හෝ අඩු කිරීමට හැකිය.

ඔබේ රුධිර පීඩනය අඩු කර එය අඩු මට්ටමක තබා ගැනීමට ඔබට කළ හැකි ජීවන රටා වෙනස්කම් 10 ක් මෙන්න.

1. අමතර බර  නැති කර ඔබේ රුධිර පීඩනය බලන්න
බර වැඩි වන විට රුධිර පීඩනය බොහෝ විට වැඩිවේ. අධික බරින් සිටීම ඔබ නිදා සිටියදී හුස්ම ගැනීමට බාධා ඇති කළ හැකිය (නින්දේ ආශ්වාසය), එය ඔබගේ රුධිර පීඩනය තවදුරටත් ඉහළ නංවයි. සිරුරේ බර අඩු  කිරීමට රුධිර පීඩනය පාලනය කිරීම සඳහා වඩාත් ඵලදායී ජීවන රටා වෙනස් කිරීමකි. ඔබ අධික බර හෝ තරබාරු නම් බරින් කුඩා ප්‍රමාණයක් පවා අඩු කර ගැනීමෙන් ඔබේ රුධිර පීඩනය අඩු කර ගත හැකිය. පොදුවේ ගත් කල, ඔබට අහිමි වන බර කිලෝග්‍රෑම් එකක් (රාත්තල් 2.2 ක් පමණ) සමඟ රුධිර පීඩන මාන රසදිය දර්ශකයේ මිලිමීටර 1 ක් (mm Hg) අඩු කළ හැකිය. බර අඩු කිරීමට අමතරව, ඔබ සාමාන්‍යයෙන් ඔබේ ඉණ වටා අවධානය යොමු කළ යුතුය. ඔබේ ඉණ වටා අධික බරක් දැරීම ඔබට අධි රුධිර පීඩනය වැඩි අවදානමක් ඇති කරයි.
සාමාන්යයෙන්: 
ඉණ මැනීම අඟල් 40 (සෙන්ටිමීටර 102) ට වඩා වැඩි නම් පිරිමින් අවදානමට ලක් වේ.
කාන්තාවන්ගේ ඉණ මැනීම අඟල් 35 (සෙන්ටිමීටර 89) ට වඩා වැඩි නම් අවදානමට ලක් වේ.
ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් අතර මෙම සංඛ්‍යා වෙනස් වේ. ඔබ වෙනුවෙන් නිරෝගී ඉණ මිනුමක් ගැන ඔබේ වෛද්‍යවරයාගෙන් විමසන්න.

2  නිතිපතා ව්‍යායාම කරන්න
නිතිපතා ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් - සතියකට මිනිත්තු 150 ක් හෝ සතියේ බොහෝ දිනවල මිනිත්තු 30 ක් වැනි - ඔබට අධි රුධිර පීඩනය තිබේ නම් ඔබේ රුධිර පීඩනය 5 සිට 8 mm Hg දක්වා අඩු කළ හැකිය. ඔබ ව්‍යායාම කිරීම නතර කළහොත් ඔබේ රුධිර පීඩනය නැවත ඉහළ යා හැකි බැවින් ස්ථාවරව සිටීම වැදගත්ය.

ඔබ රුධිර පීඩනය සාමාන්‍යය ප්‍රමාණයට වඩා ඉහළ මට්ටමක නම්, අධි රුධිර පීඩනය ඇතිවීම වළක්වා ගැනීමට ව් ව්‍යායාම මගින් ඔබට හැකි වේ. ඔබට දැනටමත් අධි රුධිර පීඩනය තිබේ නම්, නිතිපතා ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් මඟින් ඔබේ රුධිර පීඩනය ආරක්ෂිත මට්ටමකට ගෙන යා හැකිය.

රුධිර පීඩනය අඩු කිරීමට ඔබ උත්සාහ කළ හැකි වායු ව්‍යායාම සඳහා උදාහරණ කිහිපයක් නම් ඇවිදීම, පැනීම, බයිසිකල් පැදීම, පිහිනීම හෝ නැටුම් ය. ඔබට ඉහළ තීව්‍රතාවයකින් යුත් අන්තරාන්තර පුහුණුවක් ද අත්හදා බැලිය හැකිය. ශක්තිමත් පුහුණුව රුධිර පීඩනය අඩු කිරීමට ද උපකාරී වේ. ශක්ති පුහුණු අභ්‍යාස සතියකට අවම වශයෙන් දින දෙකක්වත් ඇතුළත් කිරීමට ඉලක්ක කරන්න. ව්‍යායාම වැඩසටහනක් සකස් කිරීම ගැන ඔබේ වෛද්‍යවරයා සමඟ කතා කරන්න.

3. සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර වේලක් අනුභව කරන්න
ධාන්ය වර්ග, පලතුරු, එළවළු සහ අඩු මේද සහිත කිරි නිෂ්පාදන සහ සංතෘප්ත මේදය හා කොලෙස්ටරෝල් වැනි ආහාර වලින් පොහොසත් ආහාර වේලක් අනුභව කිරීමෙන් ඔබට අධි රුධිර පීඩනය ඇත්නම් රුධිර පීඩනය 11 mm Hg දක්වා අඩු කළ හැකිය. මෙම ආහාර ගැනීමේ සැලැස්ම අධි රුධිර පීඩනය නැවැත්වීමේ ආහාර ප්‍රවේශය ලෙස හැඳින්වේ.

ඔබේ ආහාර පුරුදු වෙනස් කිරීම පහසු නැත, නමුත් මෙම ඉඟි සමඟ ඔබට සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර වේලක් ගත හැකිය:
ආහාර දිනපොතක් තබා ගන්න. සතියක් වැනි කෙටි කාලයක් තුළ ඔබ කන දේ ලිවීමෙන් ඔබේ සැබෑ ආහාර පුරුදු තුලින් පුදුම සහගත සැහැල්ලුවක් ලබා ගත හැකිය. ඔබ කන දේ, කොපමණ, කවදාද සහ ඇයිද යන්න නිරීක්ෂණය කරන්න.

පොටෑසියම් වැඩි කිරීම සලකා බලන්න. පොටෑසියම් මගින් රුධිර පීඩනය මත සෝඩියම් වල බලපෑම අඩු කළ හැකිය. පොටෑසියම් සඳහා හොඳම ප්‍රභවය වන්නේ අතිරේකවලට වඩා පලතුරු සහ එළවළු වැනි ආහාරයි. ඔබට වඩාත් සුදුසු පොටෑසියම් මට්ටම ගැන ඔබේ වෛද්‍යවරයා සමඟ කතා කරන්න.

ආහාර මිලදී ගැනීමේදී දක්ෂ වන්න. ඔබ සාප්පු යන විට ආහාර ලේබල් කියවා ඔබ ආහාර ගන්නා විට ඔබේ සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර සැලැස්මට ඇලී සිටින්න.

4. ඔබේ ආහාර වේලෙහි සෝඩියම් අඩු කරන්න
ඔබේ ආහාර වේලෙහි ඇති සෝඩියම් සුළු වශයෙන් අඩු කිරීමෙන් පවා ඔබේ හෘද සෞඛ්‍යය වැඩි දියුණු කළ හැකි අතර ඔබට අධි රුධිර පීඩනය තිබේ නම් රුධිර පීඩනය 5 සිට 6 mm Hg දක්වා අඩු කළ හැකිය.

රුධිර පීඩනය සඳහා සෝඩියම් පරිභෝජනයේ බලපෑම මිනිසුන් අතර වෙනස් වේ. පොදුවේ ගත් කල, සෝඩියම් දිනකට මිලිග්‍රෑම් 2,300 (mg) දක්වා සීමා කරන්න. කෙසේ වෙතත්, අඩු සෝඩියම් ප්‍රමාණයක් - දිනකට 1,500 mg හෝ ඊට අඩු - බොහෝ වැඩිහිටියන්ට වඩාත් සුදුසු වේ.

ඔබේ ආහාර වේලෙහි සෝඩියම් අඩු කිරීම සඳහා, මෙම උපදෙස් සලකා බලන්න:
ආහාර ලේබල කියවන්න. හැකි නම්, ඔබ සාමාන්‍යයෙන් මිලදී ගන්නා ආහාර සහ බීම වල අඩු සෝඩියම් විකල්ප තෝරන්න.

සැකසූ ආහාර අඩුවෙන් අනුභව කරන්න. සැකසීමේදී බොහෝ සෝඩියම් එකතු වේ.
ලුණු එකතු නොකරන්න. 1 මට්ටමේ ලුණු තේ හැන්දක සෝඩියම් මිලිග්‍රෑම් 2,300 ක් ඇත. ඔබේ ආහාරයට රසය එක් කිරීමට ඖෂධ පැළෑටි හෝ කුළුබඩු භාවිතා කරන්න.
එයට පහසු වන්න. ඔබේ ආහාර වේලෙහි ඇති සෝඩියම් හදිසියේම අඩු කර ගත හැකි යැයි ඔබට හැඟෙන්නේ නැත්නම්, ක්‍රමයෙන් කපා දමන්න. කාලයත් සමඟ ඔබේ තාලය වෙනස් වේ.

5. ඔබ පානය කරන මත්පැන් ප්‍රමාණය සීමා කරන්න
මත්පැන් ඔබේ සෞඛ්‍යයට හොඳ සහ නරක දෙකම විය හැකිය. මත්පැන් පානය කිරීමෙන් පමණක් - සාමාන්‍යයෙන් කාන්තාවන් සඳහා දිනකට එක් පානයක් හෝ පිරිමින් සඳහා දිනකට දෙකක් - ඔබේ රුධිර පීඩනය 4 mm Hg කින් අඩු කළ හැකිය. එක් පානයක් බියර් අවුන්ස 12 ක්, වයින් අවුන්ස පහක් හෝ ඔප්පු කළ නොහැකි මත්පැන් අවුන්ස 1.5 ක් සමාන වේ.

නමුත් ඔබ අධික ලෙස මත්පැන් පානය කළහොත් එම ආරක්ෂිත බලපෑම නැති වී යයි.
මධ්‍යස්ථ ප්‍රමාණයට වඩා මත්පැන් පානය කිරීමෙන් ඇත්ත වශයෙන්ම රුධිර පීඩනය කරුණු කිහිපයකින් ඉහළ නැංවිය හැකිය. රුධිර පීඩන .ෂධවල ඵලදායීතාවය අඩු කිරීමට ද එය සමත් වේ.

6. දුම්පානය නතර කරන්න
ඔබ දුම් පානය කරන සෑම සිගරැට්ටුවක්ම ඔබ අවසන් වූ පසු මිනිත්තු ගණනාවක් රුධිර පීඩනය වැඩි කරයි. දුම්පානය නැවැත්වීම ඔබේ රුධිර පීඩනය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට උපකාරී වේ. දුම්පානය නතර කිරීමෙන් ඔබට හෘද රෝග ඇතිවීමේ අවදානම අවම කර ගත හැකි අතර ඔබේ සමස්ත සෞඛ්‍යය වැඩි දියුණු කළ හැකිය. දුම්පානය නතර නොකරන පුද්ගලයින්ට කිසි විටෙකත් දුම්පානය නතර කරන අයට වඩා දිගු කාලයක් ජීවත් විය හැකිය.

7. කැෆේන් කපා දමන්න
රුධිර පීඩනය සඳහා කැෆේන් ඉටු කරන කාර්යභාරය තවමත් විවාදයට භාජනය වේ. කලාතුරකින් පරිභෝජනය කරන පුද්ගලයින් තුළ කැෆේන් රුධිර පීඩනය 10 mm Hg දක්වා ඉහළ නැංවිය හැකිය. නමුත් නිතිපතා කෝපි පානය කරන පුද්ගලයින්ට ඔවුන්ගේ රුධිර පීඩනය කෙරෙහි එතරම් බලපෑමක් නැත.
රුධිර පීඩනය සඳහා කැෆේන් වල දිගුකාලීන බලපෑම් පැහැදිලි නැතත්, රුධිර පීඩනය තරමක් වැඩි විය හැකිය.

කැෆේන් ඔබේ රුධිර පීඩනය වැඩි කරන්නේ දැයි බැලීමට, කැෆේන් පානයක් පානය කර මිනිත්තු 30 ක් ඇතුළත ඔබේ පීඩනය පරීක්ෂා කරන්න. ඔබේ රුධිර පීඩනය මිලිමීටර් 5 සිට 10 දක්වා වැඩි වුවහොත්, කැෆේන් වල රුධිර පීඩනය ඉහළ නැංවීමට ඔබ සංවේදී විය හැකිය. ඔබේ රුධිර පීඩනයට කැෆේන් වල බලපෑම ගැන ඔබේ වෛද්‍යවරයා සමඟ කතා කරන්න.

8. ඔබේ ආතතිය අඩු කරන්න
නිදන්ගත ආතතිය අධි රුධිර පීඩනයට දායක විය හැකිය. රුධිර පීඩනය කෙරෙහි නිදන්ගත ආතතියේ බලපෑම තීරණය කිරීම සඳහා වැඩි පර්යේෂණ අවශ්‍ය වේ. සෞඛ්‍ය සම්පන්න නොවන ආහාර අනුභව කිරීමෙන්, මත්පැන් පානය කිරීමෙන් හෝ දුම් පානය කිරීමෙන් මානසික ආතතියට ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ නම් ඉඳහිට ඇති වන ආතතියද අධි රුධිර පීඩනයට හේතු වේ.

රැකියාව, පවුල, මුදල් හෝ අසනීප වැනි මානසික ආතතියට හේතුව කුමක්දැයි සිතා බැලීමට යම් කාලයක් ගත කරන්න. ඔබේ ආතතියට හේතුව කුමක්දැයි ඔබ දැනගත් පසු, ඔබට මානසික ආතතිය තුරන් කිරීමට හෝ අඩු කිරීමට හැකි ආකාරය සලකා බලන්න.
ඔබේ සියලු ආතතිය දුරු කිරීමට ඔබට නොහැකි නම්, ඔබට අවම වශයෙන් සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආකාරයකින් ඔවුන් සමඟ කටයුතු කළ හැකිය. උත්සාහ කරන්න:

ඔබේ අපේක්ෂාවන් වෙනස් කරන්න. උදාහරණයක් ලෙස, ඔබේ දවස සැලසුම් කර ඔබේ ප්‍රමුඛතා කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන්න. ඕනෑවට වඩා දේවල් කිරීමට උත්සාහ කිරීමෙන් වළකින්න. ඔබට වෙනස් කිරීමට හෝ පාලනය කිරීමට නොහැකි සමහර දේවල් ඇති බව තේරුම් ගන්න, නමුත් ඔබ ඒවාට ප්‍රතිචාර දක්වන ආකාරය කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ හැකිය.

ඔබට පාලනය කළ හැකි ගැටළු කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඒවා විසඳීමට සැලසුම් කරන්න. ඔබට රැකියාවේ ගැටලුවක් තිබේ නම්, ඔබේ කළමනාකරු සමඟ කතා කිරීමට උත්සාහ කරන්න. ඔබ ඔබේ දරුවන් හෝ කලත්‍රයා සමඟ ගැටුමක් ඇති කර ගන්නේ නම්, එය විසඳීමට පියවර ගන්න.

ආතති ප්‍රේරක වලින් වළකින්න. ඔබට හැකි විට ප්‍රේරක වළක්වා ගැනීමට උත්සාහ කරන්න. නිදසුනක් වශයෙන්, වැඩට යන මාර්ගයේ අධික වාහන තදබදය මානසික ආතතියට හේතු වේ නම්, උදේ පාන්දරින් පිටවීමට උත්සාහ කරන්න, නැතහොත් පොදු ප්‍රවාහනය කරන්න. හැකි නම් ඔබට ආතතිය ඇති කරන පුද්ගලයින්ගෙන් ඈත්වන්ත.
විවේකීව සිටීමට සහ ඔබ ප්‍රිය කරන ක්‍රියාකාරකම් කිරීමට කාලය වෙන් කරන්න. නිහඩව වාඩි වී ගැඹුරින් හුස්ම ගැනීමට සෑම දිනකම කාලය ගන්න. ඇවිදීම, ඉවුම් පිහුම් හෝ ස්වේච්ඡා සේවය වැනි ඔබේ කාලසටහනේ විනෝදජනක ක්‍රියාකාරකම් හෝ විනෝදාංශ සඳහා කාලය වෙන් කරන්න.

කෘතඤතාව පුහුණු වන්න. අන් අයට කෘතඤතාව පළ කිරීම ඔබේ ආතතිය අඩු කර ගැනීමට උපකාරී වේ.

9. නිවසේදී ඔබේ රුධිර පීඩනය නිරීක්ෂණය කර ඔබේ වෛද්‍යවරයා හමුවන්න
නිවාස අධීක්ෂණය මඟින් ඔබේ රුධිර පීඩනය පිළිබඳ ටැබ් තබා ගැනීමටත්, ඔබේ ජීවන රටාවේ වෙනස්කම් ක්‍රියාත්මක වන බවටත්, සෞඛ්‍යමය සංකූලතා පිළිබඳව ඔබ සහ ඔබේ වෛද්‍යවරයා දැනුවත් කිරීමටත් උපකාරී වේ. රුධිර පීඩන මොනිටර පුළුල් ලෙස හා බෙහෙත් වට්ටෝරුවකින් තොරව ලබා ගත හැකිය. ඔබ ආරම්භ කිරීමට පෙර නිවසේ අධීක්ෂණය ගැන ඔබේ වෛද්‍යවරයා සමඟ කතා කරන්න.

ඔබේ රුධිර පීඩනය පාලනය කිරීම සඳහා ඔබේ වෛද්‍යවරයා සමඟ නිතිපතා කථා කිරීම ද වැදගත් ය. ඔබේ රුධිර පීඩනය හොඳින් පාලනය කර ඇත්නම්, ඔබ එය කොපමණ වාරයක් පරීක්ෂා කළ යුතුද යන්න පිළිබඳව ඔබේ වෛද්‍යවරයා විමසන්න්න. ඔබේ වෛද්‍යවරයා එය දිනපතා හෝ අඩු වාර ගණනක් පරීක්ෂා කිරීමට යෝජනා කළ හැකිය. ඔබ ඔබේ ඖෂධවල හෝ වෙනත් ප්‍රතිකාරවල යම් වෙනසක් සිදු කරන්නේ නම්, ප්‍රතිකාර වෙනස් වීමෙන් සති දෙකකට පසුව සහ ඔබේ ඊළඟ හමුවීමට සතියකට පෙර ඔබේ රුධිර පීඩනය පරීක්ෂා කිරීමට ඔබේ වෛද්‍යවරයා නිර්දේශ කරනු ඇත.

10. සහාය ලබා ගන්න
ඔබේ පවුලේ අය සහ මිතුරන් ඔබේ සෞඛ්‍යය වැඩි දියුණු කිරීමට උපකාරී වේ. ඔබ ගැන සැලකිලිමත් වීමට, ඔබව වෛද්‍යවරයාගේ කාර්යාලයට ගෙන යාමට හෝ ඔබේ රුධිර පීඩනය අඩු මට්ටමක තබා ගැනීම සඳහා ඔබ සමඟ ව්‍යායාම වැඩසටහනක් ආරම්භ කිරීමට ඔවුන් ඔබව දිරිමත් කළ හැකිය.

ඔබගේ පවුලේ අය සහ මිතුරන්ගෙන් ඔබ්බට ඔබට සහාය අවශ්‍ය යැයි ඔබ සිතන්නේ නම්, සහායක කණ්ඩායමකට බැඳීම ගැන සලකා බලන්න. මෙය ඔබට චිත්තවේගීය හෝ චිත්ත ධෛර්යයක් ලබා දිය හැකි සහ ඔබේ තත්වය සමඟ සාර්ථකව කටයුතු කිරීමට ප්‍රායෝගික උපදෙස් ලබා දිය හැකි පුද්ගලයින් සමඟ සම්බන්ධ වීමට ඉඩ ඇත.

(මායෝ සායන කාර්ය මණ්ඩලය විසිනි)
mayoclinic.org

පරිවර්තනය සහ ළිපිය සැකසීම
වසන්ත විතාරණ - අබිරහස් අඩවිය (පරිපාලක)
================================================
උපුටා ගැනීම් සහිතයි ....!!! 
දයාබර පාථක සහෘදයිනි ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය හා පළකෙරෙන ළිපි පිළිඹඳව සෑහීමකට පත්වේනම්  like කිරීමෙන් හා share කිරීමෙන් මිතුරන් අතරේ බෙදාහැරීමට කාරුණික වන්න...ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....
අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya 

Saturday, June 13, 2020

පෘථිවිය භ්‍රමණය වන්නේ ඇයි?..(අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya - ශාස්ත්‍රීය ළිපි)

සෑම දිනකම පෘථිවිය සිය අක්ෂය වටා එක් වරක් භ්‍රමණය වන අතර හිරු උදාව සහ හිරු බැස යෑම පෘථිවියේ ජීවිතයේ දෛනික අංගයක් බවට පත් කරයි. එය වසර බිලියන 4.6 කට පෙර බිහි වූ දා සිට එය සිදු වූ  අතර, ලෝකය අවසන් වන තුරු එය දිගටම සිදු වනු ඇත - යම් දිනක සූර්යයා රතු යෝධ තාරකාවක් බවට පත් වී පෘථිවිය ගිල ගත්තත්.  එය සැම විටම භ්‍රමණය වන්නේ ඇයි?

අලුත උපන් සූර්යයා වටා ගසාගෙන යන වායුව හා දූවිලි තැටියකින් පෘථිවිය සෑදී ඇත. "සජීවී විද්‍යාව"(livescience.com) වෙබ් අඩවියේ සහෝදර වෙබ් අඩවියක් වන ස්පේස්.කොම් වෙබ් අඩවිය පවසන පරිදි මෙම භ්‍රමණය වන තැටියේ දූවිලි හා පාෂාණ එකට එකතු වී පෘථිවිය සෑදී ඇති බවයි . ලොස් ඇන්ජලීස් හි කැලිෆෝනියා විශ්ව විද්‍යාලයේ තාරකා භෞතික විද්‍යාඤයෙකු වන ස්මදාර් නාවෝස් පැහැදිලි කළේ එය වර්ධනය වෙත්ම අභ්‍යවකාශ පාෂාණ නව ග්‍රහලෝකය හා ගැටෙන බවයි. මුල් සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ සියලුම සුන්බුන් දළ වශයෙන් එකම දිශාවකට සූර්යයා වටා භ්‍රමණය වෙමින් තිබූ නිසා, ඝට්ටන වූ පෘථිවිය ද සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ අනෙක් සියල්ල ද එම දිශාවට විහිදී ගියේය. 
[ ඡායාරූප කාලරාමුව පෘථිවිය සෑදූ ආකාරය ]

නමුත් සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය මුලින් භ්‍රමණය වූයේ ඇයි? සූර්යයා සහ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය සෑදී ඇත්තේ තමන්ගේම බර නිසා දූවිලි හා ගෑස් වලාකුළක් කඩා වැටෙන විටය. බොහෝ වායූන් සූර්යයා බවට ඝනීභවනය වූ අතර ඉතිරි ද්‍රව්‍ය අවට ග්‍රහලෝක සෑදෙන තැටියට ගියේය. එය කඩා වැටීමට පෙර, වායු අණු සහ දූවිලි අංශු සෑම තැනම ගමන් කරමින් සිටියද, එක්තරා අවස්ථාවක දී, යම් වායුවක් හා දූවිලි එක් නිශ්චිත දිශාවකට මඳක් වැඩි වී එහි භ්‍රමණය චලනය වෙමින් පවතී. එවිට වායු වලාකුළ කඩා වැටුණු විට, වලාකුළෙහි භ්‍රමණය වේගවත් විය 
මෙම ක්‍රියාව මන්දගාමී කිරීමට සැලකිය යුතු ඉඩක් නොමැති නිසා, යමක් භ්‍රමණය වීමට පටන් ගත් පසු, එය දිගටම කරගෙන යයි. මෙම අවස්ථාවේ දී භ්‍රමණය වන ළදරු සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ කෝණික ගම්‍යතාව යනුවෙන් හැඳින්වෙන බොහෝ දේ ඇත. එහි ප්‍රති ඵලයක් ලෙස සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය බිහිවන විට සියලුම ග්‍රහලෝක එකම දිශාවකට භ්‍රමණය වීම සිදු විය.

කෙසේවෙතත්,  සමහර ග්‍රහලෝක ඔවුන්ගේ චලිතය මත තමන්ගේම වටා භ්‍රමණය වී ඇත. සිකුරු පෘථිවිය මෙන් ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවට භ්‍රමණය වන අතර යුරේනස්ගේ භ්‍රමණ අක්ෂය අංශක 90 ක් ආනත වේ. මෙම ග්‍රහලෝක මේ ආකාරයට පත්වූයේ කෙසේදැයි විද්‍යාඤ යන්ට විශ්වාස නැත, නමුත් ඔවුන්ට යම් අදහස් තිබේ.සමහර විට  සිකුරු සඳහා,වූ ඝට්ටනයක් එහි භ්‍රමණය සිදුවීමට හේතු විය හැක. නැතහොත් එය අනෙක් ග්‍රහලෝක මෙන් භ්‍රමණය වීමට පටන් ගන්නට ඇත. කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, සිකුරුගේ ඝන වලාකුළු මත සූර්යයාගේ ගුරුත්වාකර්ෂණ භලය, ග්‍රහලෝකයේ හරය හා ආවරණය වූ අතර ඝර්ෂණය සමඟ එක්ව භ්‍රමණය පෙරළීමට හේතු විය . නේචර් හි 2001 දී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අධ්‍යයනයකින් කියැවුණේ සූර්යයා සමඟ ඇති ගුරුත්වාකර්ෂණ අන්තර්ක්‍රියා සහ වෙනත් සාධක නිසා සිකුරුගේ භ්‍රමණය මන්දගාමී වීමට හා ආපසු හැරවීමට ඉඩ ඇති බවයි.

යුරේනස් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, විද්‍යාඤයින් යෝජනා කර ඇත්තේ ගැටුම් - විශාල පර්වතයක් සමඟ එක් විශාල කඩාවැටීමක් හෝ විවිධ වස්තූන් එකක් හෝ දෙකක් ගැටීමෙන්  එය කිලෝමීටරයකින් පමණ තල්ලු වන්නට ඇති බවට, "සයන්ටිෆික් ඇමරිකන්" වාර්තා කරයි.
මෙවැනි බාධා මධ්‍යයේ වුවද අභ්‍යවකාශයේ ඇති සෑම දෙයක්ම එක් දිශාවකට හෝ වෙනත් දිශාවකට භ්‍රමණය වේ. "භ්‍රමණය යනු විශ්වයේ ඇති වස්තූන්ගේ මූලික හැසිරීමකි," යනුවෙන් "නාඕස්" පැවසීය.

ග්‍රහක භ්‍රමණය වේ. තරු භ්‍රමණය වේ. මන්දාකිණි භ්‍රමණය වේ ( නාසා ආයතනයට අනුව සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය ක්ෂීරපථය වටා එක් පරිපථයක් සම්පූර්ණ කිරීමට වසර මිලියන 230 ක් ගතවේ ). විශ්වයේ ඇති වේගවත්ම දේවලින් සමහරක් දැවැන්ත තාරකාවන්ගේ මළ සිරුරු වන "පල්සාර්" ලෙස හැඳින්වෙන විභ්‍රමණනය වන  සුළි සුළං වේ. නගරයක් පමණ විශාල විෂ්කම්භයක් ඇති සමහර ස්පන්දනවලට තත්පරයට සිය ගණනක් භ්‍රමණය විය හැකිය. වේගවත්ම එක 2006 දී විද්‍යාවේ ප්‍රකාශයට පත් කල "ටර්සාන් 5ad" ලෙස නම් කර ඇති අතර තත්පරයට 716 වතාවක් භ්‍රමණය වේ.

කළු කුහර ඊටත් වඩා වේගවත් විය හැකිය. ජීආර්එස් 1915 + 105 ලෙස හැඳින්වෙන එකක් තත්පරයට 920 ත් 1,150 ත් අතර වාර ගණනක් කැරකෙමින් පවතින බව "තාරකා භෞතික විද්‍යා" සඟරාවේ 2006 අධ්‍යයනයකින් හෙළි විය .

නමුත් යම් දේවල් මන්දගාමී ද වේ. සූර්යයා හටගත් විට එය සෑම දින හතරකට වරක් වරක් එහි අක්ෂය වටා භ්‍රමණය වන බව නාඕස් පැවසීය. නමුත් අද වන විට සූර්යයා එක් වරක් භ්‍රමණය වීමට දින 25 ක් පමණ ගත වන බව ඇය පැවසුවාය. එහි චුම්බක ක්ෂේත්‍රය සූර්ය සුළඟ සමඟ අන්තර්ක්‍රියා කර එහි භ්‍රමණය මන්දගාමී වන බව නාඕස් පැවසීය.

පෘථිවියේ භ්‍රමණය පවා පිරිහෙයි. සඳෙහි ඇති ගුරුත්වාකර්ෂණය පෘථිවිය මතට ඇද දමන්නේ එය තරමක් මන්දගාමී වන අයුරිනි. පුරාණ සූර්යග්‍රහණ පිළිබඳ ප්‍රොසොඩිංස් ඔෆ් ද රෝයල් සොසයිටි සඟරාවේ 2016 විශ්ලේෂණයකින් හෙළි වූයේ සියවසක් පුරා පෘථිවියේ භ්‍රමණය මිලි තත්පර 1.78 කින් අඩු වී ඇති බවයි.ඉතින්, හෙට හිරු උදාවන අතර, එයද ප්‍රමාද වැඩිය.
සංස්කාරක සටහන: වැරදි ගණනය කිරීමක් ඉවත් කිරීම සඳහා මෙම කතාව යාවත්කාලීන කරන ලදි. පසුගිය වසර 2,740 තුළ පෘථිවියේ භ්‍රමණය පැය 6 කින් අඩු නොවීය

වසන්ත විතාරණ - අබිරහස් අඩවිය (පරිපාලක)

================================================
උපුටා ගැනීම් සහිතයි ....!!!
දයාබර පාථක සහෘදයිනි ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය හා පළකෙරෙන ළිපි පිළිඹඳව සෑහීමකට පත්වේනම්  like කිරීමෙන් හා share කිරීමෙන් මිතුරන් අතරේ බෙදාහැරීමට කාරුණික වන්න...ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....
අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya 

Thursday, June 4, 2020

සාපේක්ෂතාවාදය යනු කුමක්ද?...(Albert Einstein relativity අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya - ශාස්ත්‍රීය ළිපි)

අයින්ස්ටයින්,.සාපේක්ෂතාවාදය, සහ ආලෝකයේ වේගය
සාමාන්‍ය සාපේක්ෂතාවාදය අපට පවසන්නේ ගුරුත්වාකර්ෂණය බලයක් නොව අභ්‍යවකාශයේ වක්‍රය බවයි.
ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් බොහෝ දේ සඳහා ප්‍රසිද්ධ වූ නමුත් ඔහුගේ ප්‍රධානම අදහස හා සොයාගැනීම වන්නේ සාපේක්ෂතාවාදයයි. එය අවකාශය හා වේලාව පිළිබඳ අපගේ අවබෝධය සදහටම වෙනස් කළේය.
සාපේක්ෂතාවාදය යනු කුමක්ද? කෙටියෙන් කිවහොත්, භෞතික "විද්‍යාවේ නියමයන් සෑම තැනකම එක හා සමානයි" යන මතයයි. විශ්වයේ කෙළවරක සිටින කෙනෙකුගේ ආලෝකයේ හා ගුරුත්වාකර්ෂණ නියමයන්ට අපි පෘථිවියේ සිට කීකරු වීමයි. 

භෞතික විද්‍යාවේ විශ්වීයත්වය යන්නෙන් අදහස් වන්නේ (The universality of physics means that history is provincial.)ඉතිහාසය ප්‍රාදේශීය බවයි. විවිධ නරඹන්නන් සිදුවීම් වල වේලාව සහ පරතරය වෙනස් ආකාරයකින් දකිනු ඇත. අපට වසර මිලියනයක් යනු අධිවේගී රොකට්ටුවක පියාසර කරන හෝ කළු කුහරයකට වැටෙන කෙනෙකුට ඇසිපිය හෙළීමකි. ඒ සියල්ල සාපේක්ෂයි.

විශේෂ සාපේක්ෂතාවාදය
General relativity tells us that gravity is not a force, 
but a curvature of spacetime.
(Image: © NASA.)
අයින්ස්ටයින්ගේ න්‍යාය විශේෂ හා සාමාන්‍ය සාපේක්ෂතාවාදය ලෙස බෙදා ඇත. විශේෂ සාපේක්‍ෂතාවාදය පළමුව පැමිණි අතර එය සෑම කෙනෙකුටම ආලෝකයේ වේගය නියතව පවතී. එය ප්‍රමාණවත් තරම් සරල බවක් පෙනෙන්නට තිබුණත් එය තරමක් ස්පර්ශ කිරීමට අපහසු බවක් පෙන්වයි
1905 දී අයින්ස්ටයින් මෙම නිගමනයට පැමිණියේ පෘථිවිය සූර්යයා වටා භ්‍රමණය වන විට ආලෝකයේ වේගය වෙනස් නොවන බව පර්යේෂණාත්මක සාක්ෂි වලින් පසුවය.

මෙම ප්‍රතිඵලය භෞතික විද්‍යාඤයින්ට පුදුමයට කරුණක් වූයේ වෙනත් බොහෝ දේවල වේගය රඳා පවතින්නේ නිරීක්‍ෂකයා ගමන් කරන දිශාව මත ය. ඔබ ඔබේ මෝටර් රථය දුම්රිය මාර්ගයක් දිගේ ධාවනය කරන්නේ නම්, ඔබ වෙත පැමිණෙන දුම්රියක් ඔබ හැරී එකම දිශාවකට ගමන් කරනවාට වඩා වේගයෙන් ගමන් කරන බවක් පෙනේ.

අයින්ස්ටයින් පැවසුවේ සියලු නිරීක්ෂකයින් ආලෝකයේ වේගය තත්පරයට සැතපුම් 186,000 ක් ලෙස ඔවුන් කොතරම් වේගයෙන්  කුමන දිශාවට ගමන් කළත් ගණනය කරනු ඇති බවයි.
මෙම නියමය පිළිබදව විකට නළුවෙකු වන ස්ටීවන් රයිට්ගෙන් ඇසීමට පෙලඹුණි: "ඔබ ආලෝකයේ වේගයෙන් ගමන් කරන අභ්‍යවකාශ නැවක සිටින අතර ඔබ හෙඩ් ලයිට් සක්‍රිය කරන්නේ නම් කිසිවක් සිදු නොවේද?"

පිළිතුර නම් හෙඩ් ලයිට් සාමාන්‍යයෙන් ක්‍රියාත්මක වන නමුත් අභ්‍යවකාශ යානය තුළ සිටින කෙනෙකුගේ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් පමණි. නැව පියාසර කරන ආකාරය දෙස පිටත සිටගෙන සිටින කෙනෙකුට, හෙඩ් ලයිට් ක්‍රියාත්මක වන බවක් නොපෙනේ: ආලෝකය විහිදුවන නමුත් එය අභ්‍යවකාශ යානයේ වේගයෙන් ම ගමන් කරයි.
මෙම පරස්පර විරෝධී අනුවාදයන් පැන නගින්නේ පාලකයන් සහ ඔරලෝසු - කාලය හා අවකාශය සලකුණු කරන දේවල් - විවිධ නිරීක්ෂකයින් සඳහා සමාන නොවන බැවිනි. අයින්ස්ටයින් පැවසූ පරිදි ආලෝකයේ වේගය නියතව පැවතිය යුතු නම්, කාලය හා අවකාශය නිරපේක්ෂ විය නොහැක. ඒවා ආත්මීය විය යුතුය.

නිදසුනක් ලෙස, ආලෝකයේ වේගය 99.99% ක වේගයෙන් ගමන් කරන අඩි 100 ක් දිග අභ්‍යවකාශ නැවක් ස්ථාවර නිරීක්ෂකයෙකුට අඩියක් දිගින් දිස්වනු ඇත, නමුත් එය යානයේ සිටින අයට සාමාන්‍ය දිග ලෙස පවතිනු ඇත.
සමහර විට වෙහෙසකර වුවත්, කාලය වේගයෙන් ගෙවී යයි. වේගවත් අභ්‍යවකාශ යානයකින් නිවුන් දැරියක් තාරකාවක් වෙතට ගොස් නැවත පැමිණියහොත් ඇය පෘථිවියේ රැඳී සිටි ඇගේ සහෝදරියට වඩා බාල වනු ඇත.

ස්කන්ධය ද වේගය මත රඳා පවතී. වස්තුවක් වේගයෙන් චලනය වන තරමට එය විශාල වේ. ඇත්ත වශයෙන්ම, කිසිදු අභ්‍යවකාශ යානයකට ආලෝකයේ වේගයට 100% ක් ළඟා විය නොහැක, මන්ද එහි ස්කන්ධය අනන්තය දක්වා වර්ධනය වන බැවිනි.
ස්කන්ධය හා වේගය අතර මෙම සම්බන්ධතාවය බොහෝ විට ස්කන්ධය හා ශක්තිය අතර සම්බන්ධතාවයක් ලෙස ප්‍රකාශ වේ: E = mc ^ 2, මෙහි E ශක්තිය, m ස්කන්ධය සහ c යනු ආලෝකයේ වේගයයි.

සාමාන්‍ය සාපේක්ෂතාවාදය
අයින්ස්ටයින් කාලය හා අවකාශය පිළිබඳ අපගේ අවබෝධය අවුල් කළේ නැත. ත්වරණය ඇතුළත් කරමින් ඔහු සිය න්‍යාය සාමාන්‍යකරණය කිරීමට ගිය අතර මෙය කාලය හා අවකාශයේ හැඩය විකෘති කරන බව සොයා ගත්තේය.

ඉහත උදාහරණය හා සබැදි: අභ්‍යවකාශ යානය එහි තෙරපුම් වෙඩි තැබීමෙන් වේගවත් වන බව සිතන්න. යානයේ සිටින අය පෘථිවියේ සිටින්නාක් මෙන් බිමට ඇලී සිටිනු ඇත. අයින්ස්ටයින් කියා සිටියේ අප ගුරුත්වාකර්ෂණය ලෙස හඳුන්වන බලය වේගවත් යානාවක සිට වෙන් කළ නොහැකි බවයි. 
මෙය එතරම්ම විප්ලවීය නොවූ නමුත් අයින්ස්ටයින් සංකීර්ණ ගණිතය සකස් කළ විට (ඔහුට වසර 10 ක් ගතවිය), විශාල වස්තුවක් අසල අවකාශය හා කාලය වක්‍ර වී ඇති බව ඔහු සොයා ගත්තේය. ගුරුත්වාකර්ෂණ බලය ලෙස අප අත්විඳින්නේ මෙම වක්‍රයයි.

සාමාන්‍ය සාපේක්ෂතාවාදයේ වක්‍ර ජ්‍යාමිතියව සිතීම දුෂ්කර ය, නමුත් යමෙක් අභ්‍යවකාශ කාලය යම් ආකාරයක රෙදි වර්ගයක් ලෙස සිතන්නේ නම්, දැවැන්ත වස්තුවක් අවට රෙදි විහිදුවීමක් වැනිය. එමඟින් අසල ඇති ඕනෑම දෙයක් සරල රේඛාවක් අනුගමනය නොකරයි. 

සාමාන්‍ය සාපේක්ෂතාවාදයේ සමීකරණ මගින් සංසිද්ධි ගණනාවක් පුරෝකථනය කරයි, ඒවායින් බොහොමයක් සනාථ කර ඇත: 
- දැවැන්ත වස්තූන් වටා ආලෝකය නැමීම (ගුරුත්වාකර්ෂණ කාච)
- බුධ ග්‍රහයාගේ කක්ෂයේ මන්දගාමී පරිණාමය (perihelion precession)
- භ්‍රමණය වන සිරුරු වටා අවකාශ-කාල රාමුව ඇදගෙන යාම
- ගුරුත්වාකර්ෂණය ඇදගෙන යාමෙන් ආලෝකය දුර්වල වීම (ගුරුත්වාකර්ෂණ රතු මාරුව)
- කොස්මික් බිදදැමීම නිසා (osmic smashups) ඇතිවන ගුරුත්වාකර්ෂණ තරංග (අභ්‍යවකාශ කාල රෙදි වල රැළි)
- ආලෝකය ඇතුළු සෑම දෙයක්ම උගුලට හසු කරන කළු කුහරවල පැවැත්ම
කළු කුහරයක් වටා අභ්‍යවකාශ කාලය උණුසුම් කිරීම අන් සෑම තැනකටම වඩා තීව්‍ර ය. අභ්‍යවකාශයේ යන නිවුන් දරුවන් ගෙන් කෙනෙකු කළු කුහරයකට වැටුනහොත් ඇය හෝ ඔහු ස්පැගටි මෙන් දිගු වනු ඇත.

වසන්ත විතාරණ - අබිරහස් අඩවිය (පරිපාලක)

================================================
උපුටා ගැනීම් සහිතයි ....!!! 
දයාබර පාථක සහෘදයිනි ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය හා පළකෙරෙන ළිපි පිළිඹඳව සෑහීමකට පත්වේනම්  like කිරීමෙන් හා share කිරීමෙන් මිතුරන් අතරේ බෙදාහැරීමට කාරුණික වන්න...ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....
අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya 

Monday, June 1, 2020

මායාවරුන්ගේ අද්භූත පරිහානිය....(mayan අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya - ශාස්ත්‍රීය ළිපි)

ක්‍රි.ව. හයවන සියවසේදී පමණ ග්වාතමාලාවේ නිවර්තන පහත් බිම් කේන්ද්‍ර කර ගත් මායා අධිරාජ්‍යය එහි බලයේ සහ බලපෑමේ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණියේය. කෘෂිකර්මාන්තය, මැටි භාණ්ඩ, හයිරොග්ලිෆ් ලිවීම, දින දර්ශනය සෑදීම සහ ගණිතය යන අංශවලින් විශිෂ්ට වූ අතර හැකියාව විශ්මය ජනක විය. ආකර්ෂණීය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සහ සංකේතාත්මක කලා කෘති ප්‍රමාණය. කෙසේවෙතත්, මායාවේ මහා ගල් නගර බොහොමයක් ක්‍රි.ව. 900 වන විට අත්හැර දමා ඇති අතර, 19 වන සියවසේ සිට විද්වතුන් මෙම පුදුමාකාර පරිහානියට හේතු විය හැකි දේ පිළිබඳව ප්‍රකාශ කර ඇත.

මායා සොයා ගැනීම
දින දර්ශනය
මායා ශිෂ්ටාචාරය මෙසෝඇමෙරිකාහි ආධිපත්‍යය දැරූ ආදිවාසී සමාජයන්ගෙන් එකකි ( 16 වන සියවසේ ස්පාඤ්ඤය යටත් කර ගැනීමට පෙර මෙක්සිකෝව සහ මධ්‍යම ඇමරිකාව විස්තර කිරීමට භාවිතා කරන යෙදුමකි ). මෙසෝඇමෙරිකා හි විසිරී ඇති අනෙකුත් ආදිවාසී ජනගහනය මෙන් නොව, මායා කේන්ද්‍රගත වූයේ යුකැටන් අර්ධද්වීපය සහ නවීන දින ග්වාතමාලාව ආවරණය වන පරිදි එක් භූගෝලීය කොටසක ය; බෙලීස් සහ මෙක්සිකානු ප්‍රාන්ත වන ටබස්කෝ සහ චියාපාස්  සහ හොන්ඩුරාස් සහ එල් සැල්වදෝරයේ බටහිර කොටස. මෙම සාන්ද්‍රණයෙන් පෙන්නුම් කළේ මායා වෙනත් මෙසෝඇමරිකන් ජනයාගේ ආක්‍රමණයෙන් සාපේක්ෂව සුරක්ෂිතව සිටින බවයි.

ඔබ දන්නවද? මුල්ම මායාවරුන් අතර තනි භාෂාවක් පැවතුනද, පූර්ව කාල පරිච්ඡේදය වන විට විවිධ මායා ජනයා අතර විශාල භාෂාමය විවිධත්වයක් වර්ධනය විය. නූතන මෙක්සිකෝවේ සහ මධ්‍යම ඇමරිකාවේ මිලියන 5 ක පමණ ජනතාවක් මායා භාෂා 70 ක් පමණ කතා කරති. ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් ද්විභාෂා වේ.

එම ව්‍යාප්තිය තුළ මායා විශේෂ පාරිසරික හා සංස්කෘතික වෙනස්කම් සහිත වෙනම උප ප්‍රදේශ තුනක ජීවත් විය: යුකැටන් අර්ධද්වීපයේ උතුරු මායා පහත් බිම්; උතුරු ග්වාතමාලාවේ පීටන් දිස්ත්‍රික්කයේ දකුණු පහත් බිම් සහ මෙක්සිකෝව, බෙලීස් සහ බටහිර හොන්ඩුරාස් වලට යාබද කොටස්; සහ දකුණු ග්වාතමාලාවේ කඳුකර ප්‍රදේශයේ දකුණු මායා කඳුකරය. වඩාත් ප්‍රසිද්ධියට පත්වූයේ, දකුණු පහත්බිම් කලාපයේ මායා ශිටාචාරයේ (ක්‍රි.ව. 250 සිට 900 දක්වා) සම්භාව්‍ය කාලපරිච්ඡේදය තුළ උච්චතම ස්ථානයට පැමිණි අතර කලාපයේ ගවේෂකයින් සහ විද්වතුන් ආකර්ෂණය කර ගත් මහා ගල් නගර සහ ස්මාරක ඉදි කිරීමයි.

මුල් මායා, ක්‍රි.පූ 1800 සිට ක්‍රි.ව 250 දක්වා
පැරණිතම මායා ජනාවාස ක්‍රි.පූ 1800 දී පමණ වේ, නැතහොත් පූර්ව ක්ලැසික් හෝ ආකෘතික කාල පරිච්ඡේදය ලෙස හැඳින්වේ. මුල්ම මායාවරැන් අතිනි සිදු වූයේ කෘෂිකාර්මික, ඉරිඟු (බඩ ඉරිඟු), බෝංචි, ස්කොෂ් සහ කොස්වා  වැනි බෝග වගා කිරීමයි. ක්‍රි.පූ 300 පමණ වන තෙක් පැවති මධ්‍ය ප්‍රාග් ක්ලැසික් කාලපරිච්ඡේදය තුළ මායා ගොවීන් උස්බිම් සහ පහත්බිම් ප්‍රදේශවල ව්‍යාප්ත වීමට පටන් ගත්හ. මැද පෙරදිග කාලපරිච්ඡේදය තුළ පළමු ප්‍රධාන මෙසෝඇමරිකන් ශිෂ්ටාචාරය වන ඔල්මෙක්ස් ද නැගී සිටියේය. Zapotec, Totonac, Teotihuacán සහ Aztec වැනි අනෙකුත් මෙසමරිකන් ජනයා මෙන්, මායාවන්ද ආගමික හා සංස්කෘතික ගතිලක්ෂණ ගණනාවක් ලබා ගත්හ - ඔවුන්ගේ සංඛ්‍යා ක්‍රමය සහ ඔවුන්ගේ සුප්‍රසිද්ධ දින දර්ශනය 
කෘෂිකර්මාන්තයට අමතරව පිරමිඩ ගොඩනැඟීම, නගර ඉදිකිරීම සහ ගල් ස්මාරක කැටයම් කිරීම වැනි වඩා දියුණු සංස්කෘතික ගති ලක්ෂණ ද ප්‍රාග් ක්ලැසික් මායා වරැ ප්‍රදර්ශනය කළේය.

උතුරු පීටන්හි මිරඩෝර් හි අග ප්‍රාග් ක්ලැසික් නගරය, පූර්ව කොලොම්බියානු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ මෙතෙක් ඉදිකරන ලද ශ්‍රේෂ්ථතම නගරවලින් එකකි. එහි විශාලත්වය ටිකාල්හි ක්ලැසික් මායා අගනුවර වාමන වූ අතර එහි පැවැත්මෙන් ඔප්පු වන්නේ මායා සම්භාව්‍ය කාලයට සියවස් ගණනාවකට පෙර සමෘධිමත් වූ බවයි.

ගල් නගර: ක්ලැසික් මායා, ක්‍රි.ව. 250-900
ක්‍රි.ව. 250 දී පමණ ආරම්භ වූ ක්ලැසික් යුගය මායා අධිරාජ්‍යයේ ස්වර්ණමය යුගයයි. ක්ලැසික් මායා ශිෂ් ization ාචාරය ටිකාල්, උක්සැක්ටන්, කෝපන්, බොනම්පක්, ඩොස් පිලාස්, කැලක්මුල්, පලෙන්ක් සහ රියෝ බෙක් ඇතුළු නගර 40 ක් දක්වා වර්ධනය විය; සෑම නගරයකම ජනගහනය 5,000 ත් 50,000 ත් අතර විය. එහි උපරිමයේ දී මායා ජනගහනය 2,000,000 දක්වා ළඟා වන්නට ඇත.

මායා අඩවි කැණීම් වලදී ප්ලාසා, මාළිගා, පන්සල් සහ පිරමිඩ මෙන්ම සුප්‍රසිද්ධ මායා බෝල ක්‍රීඩාව උලාමා ක්‍රීඩා කිරීම සඳහා උසාවි ද සොයාගෙන ඇත. මායා නගර විශාල ගොවීන්ගෙන් වට වී ආධාර විය. මායාවරුන් ප්‍රාථමික ආකාරයේ “කප්පාදු කිරීම හා පිලිස්සීම” කෘෂිකර්මාන්තයේ යෙදුණද, වාරිමාර්ග හා ටෙරස් කිරීම වැනි වඩාත් දියුණු ගොවිතැන් ක්‍රම පිළිබඳ සාක්ෂි ද ඔවුහු ප්‍රදර්ශනය කළහ.

මායාවරුන් දැඩි ලෙස ආගමික වූ අතර සූර්යයා, සඳ, වැසි සහ ඉරිඟු වැනි දෙවිවරුන් ඇතුළු සොබාදහමට සම්බන්ධ විවිධ දෙවිවරුන්ට වන්දනාමාන කළහ. මායා සමාජයේ ඉහළින්ම සිටින්නේ දෙවිවරුන් හා සම්බන්ධ යැයි කියාගෙන පාරම්පරික අනුප්‍රාප්තිකයන් අනුගමනය කළ රජවරුන් නොහොත් “කුහුල් අජව්” (ශුද්ධ ස්වාමිවරුන්) ය. ඔවුන් පොළොවේ දෙවිවරුන් සහ මිනිසුන් අතර මැදිහත්කරුවන් ලෙස සේවය කරනු ඇතැයි සිතූ අතර මායා සංස්කෘතියට එතරම් වැදගත් වූ ආගමික උත්සව හා චාරිත්‍ර ඉටු කළහ.

මායා කලා හා සංස්කෘතිය 
ක්ලැසික් මායා ඔවුන්ගේ පන්සල් සහ මාළිගා බොහෝමයක් පිරමීඩ හැඩයකින් ඉදිකර ඇති අතර ඒවා සවිස්තරාත්මක සහන සහ සෙල්ලිපි වලින් සරසා ඇත. මෙම ව්‍යුහයන් විසින් මෙසොඇමෙරිකා හි විශිෂ්ට කලාකරුවන් ලෙස මායාවරුන්ගේ කීර්තිය උපයා ඇත. ඔවුන්ගේ ආගමික චාරිත්‍රයේ මඟ පෙන්වීම යටතේ මායා ගණිතය හා තාරකා විද්‍යාවෙහි සැලකිය යුතු දියුණුවක් ලබා ඇති අතර, ශුන්‍යය භාවිතා කිරීම සහ දින 365 මත පදනම්ව දින දර්ශන වටය වැනි සංකීර්ණ දින දර්ශන පද්ධති සංවර්ධනය කිරීම සහ පසුව සැලසුම් කරන ලද දිගු ගණන් දින දර්ශනය අවුරුදු 5,000 කට වඩා වැඩි කාලයක් පැරණිිිය.

ක්ලැසික් මායා අඩවි පිළිබඳ බරපතල ගවේෂණය ආරම්භ වූයේ 1830 ගණන්වල ය. 20 වන ශතවර්ෂයේ මුල් භාගයේ සිට මැද භාගය වන විට ඔවුන්ගේ හයිරොග්ලිෆ් ලිවීමේ ක්‍රමයේ කුඩා කොටසක් විකේතනය වී තිබූ අතර ඔවුන්ගේ ඉතිහාසය හා සංස්කෘතිය පිළිබඳ වැඩි විස්තර දැනගත හැකි විය. මායා ගැන ඉතිහාසඤයින් දන්නා බොහෝ දේ පැමිණෙන්නේ ඔවුන්ගේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ හා කලාවේ ඉතිරිව ඇති දේවලිනි. ඒවායේ ගල් කැටයම් සහ ඒවායේ ගොඩනැගිලි හා ස්මාරකවල සෙල්ලිපි ද ඇත. මායා ගස් පොත්තෙන් කඩදාසි සාදන ලද අතර මෙම කඩදාසි වලින් සාදන ලද පොත් වල එය කේත ලෙස හැඳින්වේ. මෙම කේතයන් හතරක් දිවි ගලවා ගත් බව දන්නා කරුණකි. පැරණිතම චොකලට් සහ රබර් භාවිතයන්ගෙන් සමහරක් ද ඔවුන්ට හිමි වේ .

වැසි වනාන්තරයේ ජීවිතය
මායා පිළිබඳ කුතුහලය දනවන බොහෝ දේවලින් එකක් වූයේ නිවර්තන වැසි වනාන්තර දේශගුණයක් තුළ මහා ශිෂ්ටාචාරයක් ගොඩනැගීමට ඇති හැකියාවයි. සාම්ප්‍රදායිකව පුරාණ ජනයා වියළි දේශගුණයක් තුළ සමෘධිමත් වූ අතර ජල සම්පත් කේන්ද්‍රගතව කළමනාකරණය කිරීම (වාරිමාර්ග හා වෙනත් ශිල්පීය ක්‍රම මගින්) සමාජයේ පදනම විය. ( ක්ලැසික් මායාවේ සමකාලීනයන් වන උස්බිම් මෙක්සිකෝවේ ටියෝතිහුකාන්ගේ තත්වය මෙය විය .) කෙසේ වෙතත්, දකුණු මායා පහත් බිම්වල වෙළඳ හා ප්‍රවාහන කටයුතු සඳහා යාත්‍රා කළ හැකි ගංගා කිහිපයක් තිබූ අතර වාරිමාර්ග පද්ධතියක් අවශ්‍ය නොවීය.

විසිවන සියවසේ අග භාගය වන විට පර්යේෂකයන් නිගමනය කළේ පහත්බිම්වල දේශගුණය ඇත්ත වශයෙන්ම පාරිසරික වශයෙන් විවිධ වූ බවයි. කලාපයේ සාපේක්ෂ රිදී හා රත්‍රන් හිඟකම නිසා විදේශීය ආක්‍රමණිකයන් කලකිරීමට පත් වුවද, හුණුගල් (ඉදිකිරීම් සඳහා), ගිනිකඳු පාෂාණ නිරීක්ෂණ (මෙවලම් හා ආයුධ සඳහා) සහ ලුණු ඇතුළු ප්‍රදේශයේ ස්වාභාවික සම්පත්වලින් මායා වාසි ලබා ගත්තේය. ජේඩ්, ක්වෙට්සාල් පිහාටු (මායා වංශවත් අයගේ විචිත්‍රවත් ඇඳුම් අලංකාර කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ලද) සහ සමුද්‍ර ෂෙල් වෙඩි ඇතුළු උත්සව හා යුද්ධ වලදී හොරණෑ ලෙස භාවිතා කරන ලී 

මායාවරුන්ගේ අද්භූත පරිහානිය
අටවන අග භාගයේ සිට නවවන සියවසේ අග දක්වා මායා ශිෂ්චාටාරය එහි අත්තිවාරම් දක්වා ‌ෙසලවෙන නොදන්නා දෙයක් සිදුවිය. එකින් එක, දකුණු පහත් බිම්වල ක්ලැසික් නගර අත්හැර දැමූ අතර ක්‍රි.ව. 900 වන විට එම කලාපයේ මායා ශිෂ්ටාචාරය බිඳ වැටී තිබුණි. මෙම අද්භූත පරිහානියට හේතුව නොදන්නා නමුත් විද්වතුන් තරඟකාරී න්‍යායන් කිහිපයක් ඉදිරිපත් කර ඇත.

සමහරු විශ්වාස කරන්නේ නවවන සියවස වන විට මායා වරුන් අවට පරිසරය වෙහෙසට පත් කර ඇති බවත්, එය තවදුරටත් විශාල ජනගහනයක් පවත්වා ගත නොහැකි බවත්ය. අනෙකුත් මායා විශාරදයින් තර්ක කරන්නේ තරඟකාරී නගර රාජ්‍යයන් අතර නිරන්තර යුද්ධයන් නිසා සාම්ප්‍රදායික රාජවංශ බල ක්‍රමය සමඟ සංකීර්ණ මිලිටරි, පවුල (විවාහයෙන්) සහ ඔවුන් අතර වෙළඳ සන්ධාන බිඳ වැටීමට හේතු වූ බවයි. ශුද්ධ වූ ස්වාමිවරුන්ගේ පෞරුෂය අඩු වෙත්ම, ඔවුන්ගේ චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර හා උත්සව සම්ප්‍රදායන් ව්‍යාකූලත්වයට පත්විය. අවසාන වශයෙන්, අතිශය දීර්ග දැඩි නියඟ කාල පරිච්ඡේදයක් වැනි සමහර විනාශකාරී පාරිසරික විපර්යාසයන් ක්ලැසික් මායා ශිෂ්ටාචාරය අතුගා දැමීමට ඉඩ තිබේ. බීම සඳහා මෙන්ම බෝග වාරිමාර්ග සඳහා වැසි ජලය අවශ්‍ය වූ ටිකාල් වැනි නගරවලට නියඟය බලපානු ඇත.

මෙම සාධක තුනම - භූමිය අධික ලෙස ජනගහනය කිරීම සහ අධික ලෙස භාවිතා කිරීම, ආවේණික යුද්ධ සහ නියඟය - දකුණු පහත් බිම්වල මායාවරුන්ගේ බිඳවැටීමට දායක වන්නට ඇත. යුකැටන් කඳුකරයේ, මායා නගර කිහිපයක් - චිචෙන් ඉට්සා , උක්ස්මාල් සහ මායාපන් වැනි පශ්චාත්-සම්භාව්‍ය කාල පරිච්ඡේදයේදී (ක්‍රි.ව. 900-1500) අඛණ්ඩව සමෘධිමත් විය. කෙසේ වෙතත්, ස්පාඤ්ඤ ආක්‍රමණිකයන් පැමිණෙන විට, බොහෝ මායාවන් ජීවත් වූයේ කෘෂිකාර්මික ගම්මානවලය. ඔවුන්ගේ මහා නගර වැසි වනාන්තර විසින් හරිත තට්ටුවක් යට වළලනු ලැබීය.

මායාවරැන් තවමත් සිටිනවාද?
මායාවෙන් පැවත එන්නන් තවමත් මධ්‍යම ඇමරිකාවේ බෙලීස්, ග්වාතමාලාව, හොන්ඩුරාස්, එල් සැල්වදෝරය සහ මෙක්සිකෝවේ සමහර ප්‍රදේශවල ජීවත් වෙති. ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක් ජීවත් වන්නේ පුරාණ ටිකාල් නගරයේ නටබුන් පිහිටි ස්ථානය වන ටිකාල් ජාතික වනෝද්‍යානය පිහිටි ග්වාතමාලාවේ ය. ග්වාතමාලන්වරුන්ගෙන් සියයට 60 ක් මායා සම්භවයක් ඇති අයයි. 

වසන්ත විතාරණ - අබිරහස් අඩවිය (පරිපාලක)

================================================
උපුටා ගැනීම් සහිතයි ....!!! 
දයාබර පාථක සහෘදයිනි ඔබ මෙම වෙබ් අඩවිය හා පළකෙරෙන ළිපි පිළිඹඳව සෑහීමකට පත්වේනම්  like කිරීමෙන් හා share කිරීමෙන් මිතුරන් අතරේ බෙදාහැරීමට කාරුණික වන්න...ඔබගේ වටිනා අදහස් දැක්වීමද (''Comment'') අගය කොට සළකමි...ස්තුතියි....
අබිරහස් අඩවිය - Abirahas Adawiya 
history.com